دستورالعمل
مرحوم حاج میرزا علی قاضی طباطبائی درباره ماه‌های رجب، شعبان و رمضان
اصل
این دستور را حضرت علامه آیة الله سید محمدحسین حسینی طهرانی (ره)، در سال آخر عمر
شریف و با برکت خود در یکی از جلسات برای خواصّ أصحاب خودشان از روی نسخۀ خطّی آیة
الحقّ مرحوم آیة الله حاج میزا علی قاضی طباطبائی بیان فرموده، به عمل و مداومت آن
تأکید نمودند و مخصوصاً به طلّابی که با حضرتش مأنوس بودند، أمر کردند آنرا در
دفتر خود ثبت نمایند:
« هان
ای برادران عزیز و گرامیم – که خدای شما
را در طاعت خود موفّق بدارد – آگاه باشید!
متوجه و هشیار باشید که ما در قرقگاه داخل شده‌ایم و همانگونه که در زمین‌های حرم
باید از محرّمات اجتناب نمود و ارتکاب یک سلسله اعمالی که در حرم جرم نیست در آنجا
جرم محسوب میشود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی محسوب میشود چنین است و باید
با هشیاری و مواظبت در آن وارد شد، و به همان نحو که در قرقگاه مکانی که حرم است،
انسان به کعبه نزدیک میشود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی است، انسان به مقام
قرب خداوند می‌رسد. پس چقدر نعمت‌های پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه
نعمتی را بر ما تمام نموده است؟
پس
حال که چنین است، قبل از هر چیز آنچه که بر ما واجب و لازم است، توبه ایست که
دارای شرایط لازمه و نمازهای معلومه است. مقصود همان دستور توبه ایست که رسول خدا
(ص) در ماه ذوالقعدة الحرام داده اند و در کتب ادعیه مثل «مفاتیح الجنان» آمده و
چهار رکعت نماز دارد، و پس از توبه، واجب ترین چیز بر ما پرهیز از گناهان صغیره و
کبیره است تا جائیکه توان و قدرت و استطاعت داریم!»
پس
(ای برادران عزیز) دستور توبه را در شب جمعۀ اول ماه (رجب) یا روز جمعه؛ و یا روز
یکشنبۀ آن، انجام داده نماز توبه را بخوانید؛ سپس آنها را در روز یکشنبۀ دوّم همان
ماه تکرار و اعاده نمائید.
سپس
ملتزم شوید به مراقبه، چه مراقبۀ صغری (باز داشتن نفس از آنچه که خداوند بدان راضی
نیست) و چه مراقبۀ کبری (نگاه داشتن دل از آنچه محبوب نمی‌پسندد). و نیز خود را
وادار به محاسبه (حساب کشیدن از نفس) و معاتبه (سرزنش نمودن در صورت لغزش) و
معاقبه (تنبیه نمودن نفس در صورت ارتکاب خلاف) به آن چیزی که شایسته و سزاوار است
نمائید.
پس
براستی هر کسی که در صدد متذکر شدن به ذکر حقّ و در مقام خشیت از ذات اقدس حضرت
حقّ متعال بوده باشد می تواند از راه مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه متذکر
گردد!
پس از
این مرحله، با دلهای خود بخداوند رو آورده، بیماری‌های گناهانتان را معالجه و
مداوا نمائید و بوسیلۀ استغفار، بزرگی و سنگینی عیوب خود را کاهش دهید. و بپرهیزید
از اینکه حریم الهی را بشکنید و پرده های حجاب را بالا زده حرمت حرم را هتک
نمائید! زیرا براستی چنین شخصی در نظام تکوین بی آبرو و مهتوک است گرچه خداوند
کریم از روی کرمش، بحسب ظاهر آبروی او را حفظ نماید؛ و همین جزای اوست و نیازی به
مجازات پروردگار ندارد!
و اما
دستورالعمل این سه ماه:
1. بر شما باد به اینکه
نمازهای فریضۀ خود را با نوافل آن که مجموعاً پنجاه و یک رکعت است، در بهترین
اوقاتشان انجام دهید؛ و اگر نتوانستید چهل و چهار رکعت آنرا بجا بیاورید. چنانچه
باز هم شواغل دنیا شما را بازداشت، حتماً نافلۀ ظهر را که به او «صلوة أوّابین» می
گویند، انجام بدهید. و نماز ظهر را هم در وقت فضیلت انجام دهید که در قرآن بدان
تأکید شده و مراد از « صلوة وُسطی» همان نماز ظهر است.
2. امّا در مورد نافلۀ
شب بخصوص باید بدانید که: انجام دادن آن در نظر مؤمنین و سالکان حضرت معبود از
واجبات است و هیچ چاره ای جز أتیان آن نیست! و تعجّب است از کسانی که قصد رسیدن به مرتبه‌ای از مراتب کمال را
داشته ولی به قیام شب و انجام نوافل آن بی‌توجّه هستند! و ما هیچگاه ندیده و
نشنیده‌ایم که احدی به یک مرحله و مرتبه ای از کمال راه یافته باشد مگر بواسطۀ
برپاداری نماز شب!»
3. بر شما باد به
قرائت قرآن کریم در نافله‌های شب که انسان را حرکت داده، سیر او را سریع می‌نماید
و برای او بسیار مفید است. تغنّی به قرآن، انسان را بخدا نزدیک می‌کند! بخلاف غنای
محرم که آدمی را به لهو می‌کشاند. پس تا می توانید در شبها قرائت قرآن کنید، چرا
که قرائت قرآن شراب مؤمنین است.
4. بر شما باد اینکه:
به انجام دادن اوراد و أذکاری که هر یک از شما بعنوان دستور در دست دارید، ملتزم و
متعهد باشید! و بر شما باد به مداومت سجدۀ یونسیّه و گفتن ذکر یونسیّه: «لا إلهَ
إلا أنتَ سُبحانکَ إنی کُنْتُ مِن الظالمین7» در سجده از پانصد تا هزار مرتبه»
5. بر شما باد به زیارت مشهد اعظم، که مراد همان
حرم مطهر امیرالمؤمنین و قبر نورانی آن بزرگوار است، و نیز سایر مشاهد مشرفۀ اهل
البیت (ع) و مساجد معظمه مانند: مسجد الحرام، مسجد النبی، مسجد کوفه، مسجد سهله و
بطور کلی هر مسجدی از مساجد! زیرا مؤمن در مسجد، همانند ماهی است در آب دریا!
6. هیچگاه پس از
نمازهای واجب خود، تسبیحات حضرت صدیقه صلَوات الله علیها را ترک ننمائید، زیرا این
تسبیحات، یکی از انواع «ذکر کبیر» شمرده شده است».
7. یکی از وظائف مهم و
لازم برای سالک إلی الله، دعا برای فرج حضرت حجّت صلوات الله علیه در قنوت
"وتر" است. بلکه باید در هر روز و در همۀ اوقات و همۀ دعاها، برای فرج
آن بزرگوار دعا نمود.
8. و یکی دیگر از
وظائف لازم و مهم، قرائت زیارت جامعه، معروف به «جامعۀ کبیره» در روز جمعه است.
9. لازم است که قرائت قرآن
حتماً کمتر از یک جزء نباشد
10. تا می توانید بسیار
به دیدار و زیارت برادران نیکوکار خود بشتابید، چرا که براستی آنها برادرانی هستند
واقعی که در تمام مسیر، همراه انسانند و با رفاقت خویش، آدمی را از کریوه های نفس
و تنگناها و عقبات آن عبور میدهند.
11. به زیارت اهل قبور
ملتزم باشید ولی نه بصورت مداوم و همه روزه (مثلاً در هفته، یک روز انجام بگیرد) و
نباید زیارت قبور در شب واقع گردد.
12. « مارا با دنیا چه
کار؟! براستی دنیا ما را فریب داده، به پستی و ذلّت کشانید! ما را از مقام عزت و
رفعت پائین آورد! و دنیا پست تر از آنست که برای ما هدف قرار گیرد! پس آن را برای
اهل دنیا واگذارید! پس به به! خوشا بحال آن مردانی که بدنهای آنان در این عالم
خاکی است ولی قلوبشان در عالم لاهوت، یعنی در عالم احدیت و واحدیّت و عزّ پروردگار
در پرواز می‌باشد! و این افراد، اگر چه از نظر تعداد بسیار کم هستند ولیکن از نظر
قوّت و مدد و از جهت واقعیت و اصالت و حقیقت دارای اکثریت می‌باشند. من می‌گویم
آنچه را که شما می شنوید و از ذات اقدس حضرت حق طلب مغفرت می نماییم» (1357ه.ق)
این
دستوراتی است که مرحوم قاضی به شاگردان خود داده است ، و رفقا این دستورات را در
این سه ماه انجام میدهند؛ البته این اعمال را در حد امکان ، هر کسی که نمی تواند
هر روز را روزه بگیرد حتی الامکان 5 روز از رجب و 10 روز از شعبان را بگیرد، خلاصه
بحسب ملاحظه مزاج و قوه و حال و استعداد بگیرد.
و
قرائت القرآن در شب علی حد قدرة. اگر می‌توانی نخواب و اگر کسی نمی‌تواند همه شب
را نخوابد؟ صب باشد، صب یعنی جگر سوخته، بیدار خوابی کند، شب زود بخوابد و سعی کند
بیدار خواب کند طوری که بدن استراحت خود را بگیرد.
مرحوم
قاضی اول شب می‌خوابیدند بعد نماز می‌خواندند و بعد می‌خوابیدند و باز نماز می‌خواندند،
همینطور تا دو ساعت به اذان که دیگر نمی‌خوابیدند، مرحوم آخوند 3 ساعت به اذان صبح
بیدار بودند، اگر نافله شب را بجا نیاورید فائده ندارد و عرفان معنی ندارد.
«عرفان به عمل است نه به گفتن!»
