سخنرانی آیت الله ممدوحی(نمایند مقام معظم رهبری در کرمانشاه) در پنجمین همایش تبیین نسبت حوزه و انقلاب
مورخ 6 شهریورماه 1393
دریافت فایل صوتی با حجم 8 مگابایت
سخنرانی حجت الاسلام کاظمی(امام جمعه لندن) در در پنجمین همایش تبیین نسبت حوزه و انقلاب
با موضوع گزارش 30 سال مشاهدات عینی از تأثیر انقلاب اسلامی بر گسترش تشیع در دنیا
در حاشیه نشست تخصصی «عقائد قرآنی؛ عقائد زندگی ساز» صورت گرفت؛
رونمایی از کتاب خداوند در آیینه عقل و عشق
کتاب «خداوند در آیینه عقل و عشق» که به تبیین و اثبات عقاید به دو روش قلبی و عقلانی می پردازد، در مشهد رونمایی شد.
به گزارش گفتمان برتر به نقل از ستاد خبری این همایش، حجت‌الاسلام محمد محسن دعائی، مدیر عامل مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام در آیین رونمایی از کتاب «خداوند آیینه عقل و عشق» که شب گذشته(31تیرماه) در تالار همایش نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار شد، گفت: بر اساس آموزه‌های بلندی که در فرهنگ اسلام به ما آموزش داده‌اند، باید این منظومه معارف قرآنی توجه ویژه داشته باشیم.
وی با بیان این که بهترین، ناب‌ترین و سالم‌ترین طعام روحی بشریت در قرآن شریف تعبیه‌شده است، اضافه کرد: مسیر را اشتباه نرویم؛ همانطور که پیامبر فرمودند: «به شرق و غرب بروید، نمی‌توانید به یک طعام روحی سالم و صحیح و بدون اشتباه دسترسی پیدا کنید مگر در مدار ما».
جایگاه قرآن باید بر اساس خود قرآن و مفسرین تبدیل به باور شود
مدیرعامل مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام بابیان اینکه جایگاه قرآن باید بر اساس خود قرآن و مفسرین تبدیل به باور شود، تصریح کرد: ما برای بهداشت و بهره‌مندی از نیازهای جسمی برنامه‌ریزی و مراقبت داریم، برای طعام روحی خودمان هم باید برنامه‌ریزی صحیح داشته باشیم که در سر این سفره الهی از پذیرایی خدای متعال با شاخصه «یهدی للّتی هی اقوم» و بر اساس تبیینی که ائمه بر اساس شأنی که خداوند به پیامبر و اوصیای خود داده، قرآن از مسیر قلب پیامبر برای ما نازل‌شده است.
عدم توجه به تغذیه روح، حیات انسان را دچار بحران می کند
حجت الاسلام دعائی ادامه داد: امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرماید: «قرآن عهد الله است»، این پیمان الهی است و لذا خدای متعال از ما عهد گرفته که هرروز سراغ این میثاق با او برویم و از این طعام آسمانی و سالم بهره‌مند شویم. اگر از این برنامه فارغ شویم، همان‌گونه که آسیب‌های جسمی بدن ما را دچار بحران میکند، اگر در تغذیه روحی خود دقت نکنیم، حیات اصلی و جاودانه ما نیز دچار بحران میشود.
این پژوهشگر حوزوی با اشاره به اینکه هر جا با مشکل مواجه شدیم به دلیل فاصله گرفتن ما از قرآن است، خاطرنشان کرد: اساساً ما نیازمند یک بازنگری در سازه‌های آموزشی و تعلیم و تربیتی جامعه خود هستیم، نمی‌ترسیم از این گله پیامبر در روز قیامت که امت من قرآن را مهجور قرار دادند؟ قرآن چقدر با قرائت پیامبر از آن در زندگی خصوصی و سیاستی ما وارد شده است؟.
وی با یادآوری اینکه قرآن در همه موارد برای انسان راه مشخص کرده، اظهار کرد: نگاه ما به روابط اجتماعی، کار، تعلیم و تربیت و روابط اقتصادی بر اساس چه اصولی پیش می‌رود درحالی‌که صراحتاً معصوم می‌فرماید هیچ عنصر معرفتی وجود ندارد مگر اینکه در کتاب خدا اصلی برای آن تعبیه‌شده است.
قرآن مهجور مانده است
مدیر عامل مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام اضافه کرد: وقتی حافظان قرآن، قرآن را مهجور گرفته‌اند، در جامعه اسلامی هم این‌گونه است. این مسابقات و نمایشگاه به‌جای خود درست اما سخن ما در خصوص این نشست نیست، سؤال این است که چقدر قرآن ما را مدیریت میکند.
حجت‌الاسلام دعائی در خصوص کتاب نگاشته شده توسط حجت‌الاسلام نخاولی، ابراز کرد: این نویسنده را باید به‌عنوان یک نخبه در عرصه خروج قرآن از مهجوریت به شمار آورد که تمام تلاش خود را برای استخراج علم ناب از آیات و روایات صرف می‌کنند.
وی ادامه داد: این کتاب، اولین تألیف در سلسله تألیفات اصول عقائد قرآنی است که رونمایی میشود، ایشان تلاش کرده‌اند که مبحث بنیادی اعتقادی یک مسلمان را بر پایه قرآن استوار کنند، این حرکت علمی بسیار مبارک و خلاقانه است و سلسله مباحث ایشان تا ده جلد به چاپ خواهد رسید.
در پایان، ضمن رونمایی کتاب «خداوند در آیینه عقل و عشق»، حجت‌الاسلام نخاولی در بیان دلیل نگاشتن این کتاب، گفت: به اقتضای گمانی که داشتم مبنی بر این که در آینده بنیان‌های اساسی‌تری از اسلام مورد شبهه قرار می‌گیرد، به این نتیجه رسیدم که تا چند سال دیگر مسائل اساسی‌تری مانند عقائد و در ادامه حتی خود خداوند مورد سؤال و شبهه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: تألیف این کتاب به 10 سال پیش بازمی‌گردد که در همان زمان مباحث آن پیاده شده بود اما به جهاتی چاپ این کتاب به تأخیر افتاد تا حدی که پس از چاپ کتاب این سؤال برای من به وجود آمد که با این هزینه‌ها و زمان‌ها، آیا این کتاب دردی از دردهای جامعه مسلمان و شیعه باز میکند یا نه.
نویسنده کتاب
«خداوند در آیینه عقل و عشق» اضافه کرد: قرآن
کریم احکام، عمل و باور را اهم پیوند داده که متحول کننده است، در این کتاب سعی
شده است این کار انجام شود، یعنی عقایدی که زمینه رشد اخلاق را فراهم کند و اخلاقی
که بر پایه عقاید استوار باشد، به گونه ای از قرآن الهام گرفته شود که عقاید به‌صورت
منظومه شناخته شده و قابل کاربرد در زندگی باشد./
انعکاس خبر این مراسم در سایت رجانیوز
پنجمین نشست از سلسله نشست های تبیین نسبت حوزه و انقلاب با حضور حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمد محسن دعایی مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام مشهد در محل مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو برگزار گردید.
خلاصه ای از بیانات ایشان در این نشست همراه با فایل صوتی این جلسه در ذیل قابل دسترس میباشد.
حجت الاسلام سید محمد محسن دعایی در نشست بررسی چرایی و چگونگی حوزه؛
سؤالاتی که طرح شده پاسخ های گسترده و عمیقی دارد. مؤسسهی مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام مشهد در همین راستا بسته ای را مهیا کرده که رئوس آن را ذکر خواهم کرد.
تقویم به روزهایی رسیده که منجر به پیروزی انقلاب شد. این اتفاق موجب تحول در نگاهها شد. آن مرد بزرگ و والا، فقیه برجسته، شأن خودشان را به عنوان فقیهی که خروجی حوزهی علمیه هستند، به عنوان رهبری انقلاب خودشان را ارائه کردند.
خروجی حوزههای علمیه باید فردی باشد در مقیاس امام خمینی! آیا نظام کنونی حوزه، ظرفیت تولید افرادی در طراز رهبر فقید انقلاب را دارد؟! باید ببینیم که ما کجا هستیم؟ با یک نگاه علمی، نه با یک نگاه احساسی. نقطهی آرمانی کجاست؟
راهبردهای تحول حوزه
نقطهی شروع تحول را باید شناسایی کنیم و در حیطهی تسلط خودمان اقدام کنیم. برای این کار پیش نیازهایی لازم است.
تعریف حوزه:
مجموعهی مراکز و محافل علمی، مباحثاتی و تحقیقاتی که با اهداف زیر شکل میگیرند: فهم دین خدا، تبیین دین خدا، اقدام برای اقامه دین خدا. حوزهی علمیه باید در هر عرصه ای نظر دین خدا را استخراج کند، برتری نظر خدا را بر سایر نظرات اثبات کند (در عرصههای مختلف سیاسی، اقتصادی، تربیتی و ... ) و مدیریت سیاسی و اجتماعی را پیگیری کند تا بتواند دین را اقامه کند. حوزه نمیتواند جدا از این مسایل باشد. جدایی از این مسایل ریشه در واتیکانیزه کردن دین دارد.
سعه، تعریف و اهداف دین چیست و چقدر است؟
آیا دین فقط آمده که مسایل مذهبی مردم را درست کند؟ یا اینکه نه؛ به قول قرآن، اسلام دین کامل است؟ اگر اسلام دین کامل است، باید از قبل از تولد تا پس از مرگ بشریت را پوشش دهد. ما مدعی هستیم که اسلام میتواند بر تمام سیستمهای زندگی تسلط داشته باشد و بر تمام مدلهای رقیب که سردستهی آنها لیبرال دموکرات است، غلبه یابد. اگر تمام سیستمهای اسلامی با هم پیوند یابند، تمدن اسلامی به وجود خواهد آمد. آیا حوزههای علمیه کنونی این توانایی را دارند که پاسخ سوالات این چنینی را بدهند و این نیازها را رفع کنند؟! آیا پاسخ این مسایل از درون دانشگاهها بیرون میآید؟! آیا این چیزها وارداتی است؟! آیا حوزههای علمیه فعلی تمدن ساز هستند؟!
توصیف مبنا و وضعیت موجود زندگی
دین، برنامه جامع زندگی است. ما اگر بخواهیم در شبکه هستی به سمت تعالی برویم، باید در تمامی سطوح بر اساس دین رفتار کنیم. از همین جا فهمیده میشود که چرا در سطح جامعه دین داری در مقیاس کلان، چشم گیر نیست. دلیل این است که در همه‌ی سطوح بر اساس دین رفتار نمیکنیم. این به این دلیل است که در همه‌ی سطوح حرف دین تبیین نشده است. این به این دلیل است که حوزه این کار را نکرده است. و این به این دلیل است که اصلا دغدغه و حرکت حوزهها به این سمت نیست! پژوهشهای حوزه در این زمینه نیست!
بنا بر این باید این توانایی را بیابیم که خواست خداوند را در همه‌ی سطوح استخراج، تبیین و اقامه کنیم.
نیازها متوقف نمیشوند. زندگی بر اساس خواست خدا در جریان است. مردم کار را خود را دارند انجام میدهند. بازار رقابت حاکم است؛ هر کس بهتر محصول خود را ارائه کند، پیروز است. سؤال: آیا ما کالای دین را به خوبی عرضه کرده ایم؟!
تمدن مادی ادعا کرده است که ای بشر! ما میتوانیم تمام نیازهای تو را پاسخ بدهیم؛ حاصل آن شده است: علوم انسانی شامل روان شناسی، اقتصاد، مدیریت و ... .
امروزه مخاطب حوزههای علمیه به دلیل گسترش رسانه، خالیالذهن نیست؛ قدرت نقد و نظر پیدا کرده است، قدرت مخالفت پیدا کرده است.
مردی الهی آمد و انقلاب را ایجاد کرد، مردی که خروجی همین حوزه است.
وضعیت موجود
آموزش: انبوه خوانی، حافظه محور
تحقیقات: تجمیع اطلاعات
تبلیغ: احساس محوری و تلاش در جهت ایجاد وجد و شور معنوی
مدیریت: حفظ وضع موجود
فرهنگ حاکم بر زندگی طلاب: فرق چندانی با مردم عادی نداریم؛ حاکمیت رسانه بر زندگی طلاب، ساعات خواب و بیداری، نوع خوراک
تصور عمومی مردم نسبت به حوزه: وضعیت مالی خوب، توجیهگر نظام حاکم
وضعیت مطلوب
آموزش: دارای مهارت استفاده از دین خدا برای ارتقای کیفیت زندگی مردم و جامعه
تحقیقات: مهارت تولید سیستمهای دینی، ارائه مدل (تعیین ورودی و خروجیهای این مدل)
تبلیغ: مهارت فعال سازی تفکر مخاطب به جای صرفا پاسخ به سوال، ایجاد توانایی خلق سوال را در مخاطبین
مدیریت: برنامه ریزی برای کیفی سازی خروجیهای حوزه
فرهنگ حاکم بر زندگی طلاب: گسترده بودن روح عبودیت و هویت آموزشی، مشاوره ای و تبلیغی
تصور عمومی مردم نسبت به حوزه: شناخته شدن حوزه به عنوان مشاور برتر، در راستای مهارت بخشی برای تغییرات دینی
چگونه از سطح موجود به سطح مطلوب برسیم؟
دانایی محوری کافی نیست، بلکه عمل لازم دارد. آنچه ما را کمک میکند تا به این تحول دست یابیم، مهارت محوری است. ما باید به سطح فهم کاربردی تعالی بیابیم تا از اطلاعات خود برای حل مسایل و نواقص زندگی استفاده کنیم. مثلا یک زوج جوان به ما میرسند و از ما میخواهند که به آنهایی توصیههایی بکنیم تا زندگیشان پایدار باشد. ما در جواب آنها عموماً جوابهای کلی میدهیم، نه جوابهای کاربردی!
اساتید و طلاب چنین حوزهای در حال تفکر، حل تمرین، همفکری، گفتگوهای علمی و قلم زدن هستند، سعی می‌کنند بیشتر به کاربرد فکر کنند، وقتی قرآن یا نهج البلاغه را باز کنند میتوانند حرف دین را به مخاطب عرضه کنند، گویی که الآن مورد خاطب خداوند هستند و مقصود و منظور او را حس می‌کنند، اخلاق یک عالم دینی در این طلاب نهادینه شده است و به زندگی علمی علاقه فراوانی دارند
مهارتهای لازم برای کیفیسازی امور:
مهارت ترجمه بلاغی مفاهیم دین (توانایی انتقال حس موجود در عبارت به مخاطب)، مهارت کشف مغالطات در زندگی روزمره و در گفتارهای علمی، مهارت ارایهی استلالها به صورت قالبها منطقی پایه، مهارت تبیین نگرش و قانون و فرهنگ اسلام به صورت سیستمها ملموس در زندگی، مهارت تنظیم قراردادهای مورد نیاز مردم بر اساس موازین شرعی و قانونی، مهارت مشاوره برای حل و فصل اختلافات رایج حقوقی، مهارت اثبات انسجام و معقولیت و کارآمدی سیستمهای دینی، مهارت اثبات سیستمهای دینی در برابر سیستمهای رقیب، مهارت مشاورههای فرهنگی و رفتاری، مهارت عبودیت.
پنجمین نشست همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب"
بررسی چرایی و چگونگی تحول در حوزه علمیه
حجت الاسلام و المسلمین سید محمد محسن دعایی
دریافت فایل صوتی باحجم 8 مگابایت
***
پرسش و پاسخ
دریافت فایل صوتی با حجم 3 مگابایت
***
معرفی حجت الاسلام و المسلمین دعایی
دریافت فایل صوتی با حجم 1 مگابایت
بازنشر این مطلب در سایت رصد
مطالب مرتبط:
- نشست چهارم | تمدن نوین اسلامی؛ غایت مشترک حوزه و انقلاب
- نشست سوم | بررسی خدمات متقابل حوزه و انقلاب
- نشست دوم | حوزه ی انقلابی و نهضت های حوزوی
- سلسله همایش های تبیین نسبت حوزه و انقلاب
- نشست اول | فلسفه سیاسی اسلام
چهارمین نشست از همایش تبیین نسبت حوزه و انقلاب با حضور دکتر موسی نجفی استاد دانشگاه تهران در محل مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو برگزار گردید.
خلاصه ای از بیانات ایشان را تقدیم نگاه سروران مکرم مینماییم:
رهبر انقلاب یک تقسیم بندی خیلی خوب انجام دادند؛ ظرفیت انقلاب اسلامی در 5 مرحله است: نهضت اسلامی، نظام سیاسی(نظام اسلامی، جامعه اسلامی، کشور اسلامی)، تمدن اسلامی.
ما اکثر کشورهای اسلامی در مرحله نهضت اسلامی هستند. آیا همه‌ی آها به نظام اسلامی می رسند؟ پاسخ آن خیر است؛ مثل انقلاب مصر، یا نهضت مشروطه.
ما دو تا تمدن
اسلامی داریم؛ تمدن گذشته و تمدن آیندهی اسلامی. ارتباط این دو تمدن چیست؟
دو نظریه وجود دارد؛ پیوست و گسست.
دکتر فردید جمله ی خیلی عمیقی دارند؛ "صدر تاریخ منورالفکری ما، ذیل تاریخ غرب است". ما یک تجدد داریم، یک مدرنیته داریم و یک مدرنیزم. مدرنیته و مدرنیزم هیچ ارتباطی به ما ندارد. فرهنگ غرب این است که هر چه که مرتبط به آنهاست را جهانی می بینند! مثلا "ایدز" در ایران اصلا اولویت ندارد، اما آنها آن قدر این موضوع را بزرگ می کنند که در ایران هم یک دغدغه می شود.
باید سه کلان فکر درست شود؛ دیدگاه ما نسبت به تجدد، هویت ملی (باید بر اساس تفکر شیعه این هویت تعریف شود)، تمدن (ما نمی توانیم مثل ابن خلدون، همه تاریخ اسلام را توجیه کنیم، چرا که شیعه هستیم. ما شیعیان قدرت نقد کردن تاریخ را داریم، از خلفای سقیفه گرفته تا به قول شهید مطهری خلفای تمدن ساز مثل مأمون. بعضی هم از آن طرف افتادند؛ می گویند اصلا تمدن اسلامی نداریم! شهید مطهری این حرف را قبول ندارند. ما می گوییم چون جامعه اسلامی وجود داشته، تمدن اسلامی هم وجود داشته است. اما ما دائماً نظام های اسلامی را نقد کردیم. برعکس ابن خلدون که مجبور بوده همه ی رفتارهای خلفا را توجیه کند و از آنها دفاع کند.)
سؤال: چرا ایرانیان اکثریت شیعی دارند؟ من یک جواب تمدنی دارم؛ ایرانیان همان کسانی هستند که تخت جمشید را ساختند، این ایرانیان با این تمدن، قطعاً ائمه را با خلفا یکسان نمی بیند. اما اعراب این تمدن را نداشتند، به همین دلیل فرقی بین ائمه و خلفا نگذاشتند. ایرانیان زبان نوشتارشان عربی است، اما عربی زبان نیستند! ایرانیان فهمیدند که تمدن اسلامی از تمدن زرتشتی برتر است، بنابراین اسلام را پذیرفتند، اما چون می دیدند که از اعراب برتر هستند، زبان فارسی را حفظ کردند. ایرانیان با اسلام آوردن، از سلسله ی خلافت به سلسه ی امامت پیوستند. شاه اسماعیل صفوی بر روی لباس های نظامیانش آثاری دربارهی ولایت امیرالمؤنین ثبت کرده بود. صفویه به مرور یک جامعهی اسلامی تشکیل داد. جامعه ی اسلامی، نظام موجود اسلامی را نقد زد. بعد از چند قرن به جامعه شیعی تبدیل شدیم. باز هم نظام شیعی را نقد زدیم. این جامعه ی شیعی آن قدر رشد می کند که نظام سیاسی خود را نقد میکند؛ در نام گذاری پادشاه ها از "شاه اسماعیل" به "فتحعلی شاه" می رسیم! یعنی اهمیت "شاه" کم می شود. و در نهایت به جمهوری اسلامی می رسیم. آن چیزی که سلطنت را شکست، "ولایت" بود، نه جمهوریت! تمام این ها تجدد است.
ما با تجدد مشکل نداریم، پس مشکل فعلی در چیست؟ مشکل در مدرنیزاسیون است. مدرنیزاسیون سه بعد دارد: بعد ابزاری، بعد سیاسی و بعد فلسفی. ما بعد ابزاری را به راحتی پذیرفتیم. همین میکروفون از غرب آمده و ما آن را پذیرفتیم. ابزاری که از غرب میآید با خود فرهنگ خود را دارد. فرهنگی که اجتهاد نداشته باشد، در برابر این "ابزار دارای فرهنگ" زمین می خورد، اما فرهنگی که مجتهد است، در برابر این ابزار اقدام میکند؛ همین جمهوریت یک ابزار است که از غرب آمده، اما امام خمینی این ابزار را گرفت و مجتهدانه آن را تبدیل به ابزاری برای دست یابی به حکومت اسلامی کرد. در دوره ما از بعد سیاسی مدرنیزاسیون عبور کرده ایم و به بعد فلسفی رسیدهایم؛ اینجاست که به مشکل می خوریم. برخی معتقدند انقلاب اسلامی بر این موج مدرنیزاسیون سوار شد و راه ادامه دارد.
در گسست فرهنگی،
غرب را از پیشرفت غرب جدا می کنیم.
چهارمین نشست همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب"
تمدن نوین اسلامی؛ غایت مشترک حوزه و انقلاب
دکتر موسی نجفی
دریافت فایل صوتی باحجم 14 مگابایت
آیت الله کعبی در سومین نشست تبیین نسبت حوزه و انقلاب؛
در سومین نشست از سلسله نشست های تخصصی "تبین نسبت حوزه و انقلاب" حضرت آیت الله شیخ عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به ایراد سخن پرداختند.
مروری کوتاه داریم بر بیانات ایشان در جمع طلاب مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو:
پیشینه نظام اسلامی:
با انقلاب اسلامی، حوزههای علمیه وارد مرحله تازه ای به نام حکومت اسلامی شدند. قبل از انقلاب اسلامی علمای فراوانی زحمت کشیدند تا کار به جایی رسید که امام خمینی به عنوان یک مرجع تقلید این زحمات را رهبری کرد. شرایط حوزههای علمیه در قبل از انقلاب از حیث دستاوردها، مثل دوران قبل از هجرت به مدینه است. دوران پس از انقلاب هم شبیه به دوران پس از هجرت پیامبر به مدینه است.
روحانیت
نمیتواند به عقب برگردد؛ اگر از حیث کارکرد،
اهداف، نظام درسی و ... بخواهد به دوران قبل از انقلاب برگردد، به تدریج منزوی
خواهد شد. با پیروزی انقلاب نقطه عطفی برای حوزههای علمیه ایجاد شد. فرصتهای فراوانی
برای حوزههای علمیه ایجاد شده که نباید از آنها غافل باشد. حوزههای علمیه باید آینده نگر باشند و اگر این کار را نکنند، دشمنان این
کار را خواهند کرد. در آمریکا همایشی برگزار شد با عنوان "روحانیت، فرصتها، چالشها"؛ در این همایش روحانیهای سکولار که از جریان انقلاب جا مانده بودند شرکت کردند.
در مجموع
باید گفت که روحانیت ظرفیت بی بدیل اجتماعی دارد و این ناشی از ظرفیت بی بدیل دین
است.
اصول موضوعه و پیش فرضها:
1ـ جامعیت دین؛ فیه تبیان کل شیء
2ـ عینیت ارتباط همه اجزای دین به شکلی نظام مند و تأثیر و تأثر متقابل در میان همه‌ی اجزای دین
3ـ تفکیک ناپذیری دین از سیاست
4ـ مبارزه با نظام جائر؛ وجوب تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی. علمای اسلام برای این موضوع چه کردند؟ 1ـ سیاست کناره گیری و انزوا (دوران شیخ کلینی و امثال ایشان) 2ـ سیاست همکاری برای جذب منفعت و کاهش ضرر (حرکت خواجه نصیر، محقق کرکی و ...) 3ـ سیاست حمایت از دولت جائر در برابر دشمن خارجی (در زمان محمد کاظم یزدی طباطبایی، میرزای قمی، شیخ جعفر کاشف الغطاء و ...) 4ـ سیاست مرجعیت عام شیعی (زمان شهید اول و شهید ثانی، شیخ انصاری، شیخ عبدالکریم حائری، آیت الله بروجردی و ... تا رسید به دوران امام خمینی؛ که ایشان بر اثر همین مرجعیت توانست انقلاب اسلامی را رهبری کند)
5ـ تضعیف نظام اسلامی حرام و حفظ نظام اسلامی واجب است؛ فرض این است که در رأس نظامی که تشکیل شده، یک فقیه عادل است. همه مکاتب فقهی بر این هستند که باید نظام اسلامی حفظ شود.
نسبت حوزههای علمیه و نظام اسلامی:
چند فرض وجود دارد؛
الف ـ جدا انگاری؛ کسانی که این عقیده را دارند، به چند چیز معقدند که البته همه‌ی اعتقاداتشان را به راحتی میتوان پاسخ داد؛ 1ـ حوزههای علمیه عقبه تاریخی دارند اما حکومتها میآیند و میروند! پاسخ: حوزه مولود انقلاب است، بنابر این حوزه نمیتواند خود را بی تفاوت بداند. حوزهها باید زیرساختهای این انقلاب را فراهم کند. 2ـ استصحاب حالت گذشته؛ همان طور که در گذشته حکومتی نبوده، لازم نیست که حکومتی وجود داشته باشد! پاسخ: تحول اجتناب ناپذیر است. انقلاب صورت گرفته است. 3ـ لزوم حفظ میراث حوزهها؛ اگر با نظام ارتباط داشته باشیم، آبرو و اعتبار روحانیت کم میشود! پاسخ: اولا: این که انسان یک گوشه ای بنشیند و مورد احترام باشد، یعنی بی خاصیتی. ثانیا: اگر نظام اسلامی برود، میراث حوزهها از بین می‌رود. به برکت انقلاب، اسلام ظرفیتهای بین المللی پیدا کرده، نباید آنها را از دست بدهیم. ثالثا: حضور در این عرصه، نوعی جهاد است. و این جهاد باعث آبروی روحانیت است. 4ـ متغیر بودن سیاستهای حکومتها و ضربه خوردن حوزهها! پاسخ: حمایت و ارتباط حوزهها با نظام، از نوع امر به معروف و نهی از منکر در حرکت انقلاب است. تمام این حرکتها باید همراه با استقلال حوزههای علمیه باشد. حوزههای علمیه نباید خود را خرج دعواهای سیاسی کنند. منظور این است که حوزههای علمیه باید پیرو مسیر ولایت فقیه باشند. ولی فقیه نیز اقتدار حوزهها را میخواهد.
ب ـ یکسان انگاری. کارکرد حوزههای علمیه : تبیین جامع اسلام، هدایت مردم و اجرای احکام الهی. این فرض به چن دلیل رد میشود؛ اولا: دولتها وظیفه ی اجرای احکام را دارند، اما اجرای احکام تنها بخشی از وظایف حوزه است؛ بنا بر این نمیتوان حوزه و نظام اسلامی را یکسان دانست. ثانیا: حوزههای علمیه یک نهاد عمومی غیر دولتی هستند. ثالثا: حوزهها نباید دولتی باشند، بلکه دولتها باید حوزوی و دینی باشند. یعنی دولتها باید بر اساس دین باشند.
حال که این دو دیدگاه رد شد، پس دیدگاه درست چیست؟
ج ـ استقلال حوزهها؛ به معنای استقلال همراه با همکاری در زمینههای نرم افزاری، نظریه پردازی، تولید علم، در آموزش و پرورش، صدا و
سیما.
تأثیر حوزههای علمیه بر نظام اسلامی و بالعکس:
تأثیرات حوزههای علمیه بر نظام:
اولا: مولد این نظام بودند. ثانیا: حفظ اسلامیت نظام؛ تحکیم دین داری مردم، قوانین دینی و فقهی، امر به معروف و نهی از منکر، مشروعیت بخشی به نظام اسلامی، طراحی فکری نظامات اسلامی، ثالثا: حفظ مرددم در صحنه؛ بیانات در راستای مشروعیت نظام، تلاش برای تقویت وحدت بر پایه دین، تحکیم اخوت و برادری، تحکیم بنیان خانواده.
نکته ای را از روی مطالعه و تجربه می گویم، هر جا پیشرفتی را ملاحظه میکنید ردپای یک روحانی موفق را میبینید و هر جا ضعفی را میبینید، خلاء یک روحانی موفق را احساس میکنید.
تأثیرات نظام بر حوزههای علمیه:
تأثیرات اقتضایی: اولا: تأثیرات توسعهای ثانیا: رشد کمی و کیفی ثانیا: باز شدن و ایجاد عرصههای جدید؛ تحقیق و نظریه پردازی ثالثا: حضور هدفمند در عرصههای بین الملل
تأثیرات محیطی: رقیبانی در برابر حوزههای علمیه ایجاد شده اند؛ دشمنان خارجی، روشنفکران، فرقهها و مکتبهای انحرافی،
روحانیت بدلی: اینکه عدهای از روحانیت در برابر جریان اسلام ناب محمدی که رهبری آن در دست امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه ای است، قرار میگیرند. آقایانی که در لندن نشسته اند، تمام مقدسات آنها قمه زنی و لعن و نفرین است.
تأثیرات درونی حوزه: شکل گیری درسها اخلاق متناسب با انقلاب اسلامی، کرسیهای آزاد اندیشی و نظریه پردازی و ... .
پایان بخش صحبتها خاطره ای است از شهید محمدباقر صدر. آقای خطیب برای من تعریف میکردند که من خدمت آیت الله صدر رسیدم. دیدم که ایشان خیلی خوشحال هستند و دارند دو دست خود را از خوشحالی به هم میکشند. ایشان گفتند: به من خبر دادند که امام و یارانش دارند پیروز میشوند، دارد آخرین استخوانها نظام شاهنشاهی فرو میریزد. اگر انقلاب اسلامی ایران به پیروزی برسد، آروزی انبیا برآورده میشود. من این ماجرا را برای آقای شاهرودی تعریف کردم، ایشان گفتند بگذار تا من ادامه خاطره را هم برایت بگویم. ایشان فرمودند: بعد از آن ماجرا، آقای صدر به کلاس درس رفتند و فرمودند: بعد از پیروزی انقلاب ایران کسی حق ندارد مرجعیت مرا تبلیغ کند. بعد هم آ جمله معروف را فرمودند: ذوبوا فی الخمینی ... ؛ در امام خمینی ذوب شوید، همان طور که او در اسلام ذوب شد.
سومین نشست همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب"
بررسی تأثیرات و خدمات متقابل حوزه و انقلاب
آیت الله شیخ عباس کعبی
هوالعلیم
دومین نشست از سلسله نشست های تبیین نسبت حوزه و انقلاب در مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو برگزار شد.
در این جلسه که ظهر امروز چهارشنبه 16 بهمن 1392 برگزار گردید حجت الاسلام دکتر احمد رهدار مدیر مؤسسه فتوح اندیشه با موضوع "جریانشناسی نهضت های مرجعیت شیعی" ایراد سخن فرمودند.
گفتمان برتر بصورت اختصاصی فایل صوتی و متن این جلسه را منتشر میکند.
حجت الاسلام رهدار در دومین نشست تبیین نسبت حوزه و انقلاب؛
با حضرت امام و الگوی ولایت فقیه از همه‌ی مکتب ها عبور کردیم و رد شدیم
اساسا در تاریخ ما ایرانیان، هیچ نهضتی بدون رهبری روحانیت نداریم. شاید نهضت محمدتقی پسیان به ذهنتان برسد، که این نهضت هم به دلیل مردمی نبودن و وابستگی به آلمانها شکست خورد. ابتدائا به گونه شناسی نهضتهای عالمان دینی میپردازیم.
نهضتهای علمی:
دو دسته، رویکرد دفاعی و در برابر شبهات، نهضتهایی که اثباتی هستند.
نمونههایی از رویکرد دفاعی:
در اوایل دوره قاجار هنری مارتین در هندوستان مشغول میشود، فارسی را یاد می‌گیرد و به ایران مهاجرت میکند و کتابی در نقد پیامبر خاتم با عنوان «میزان الحق» مینویسد. حدود 40 عالم برجسته بر این کتاب نقد مینویسند. هر کدام از این عالمان در گوشهای بودند. چند وقت بعد یک مستشرق میآید و نظرات علما را جمع میکند و حاشیهای میزند که به جایی نمیرسد. آن حرکت علما را باید یک نهضت علمی دانست.
حالا ببینید! کتاب آیات شیطانی نوشته میشود. تا کنون حتی یک عالم برجسته بر این کتاب نقدی نزده است!
حدود 70 سال قبل در عراق آقایی یک شبهه چند قسمتی به شیعه وارد میکند. در بخشی از این شبهه میگوید: بیشتر کتابهایی که در تاریخ اسلام نوشته شده، کار اهل تسنن بوده و شیعه اهل تألیف نبوده است. علامه آقا بزرگ طهرانی آمد و فهرست کتب شیعی را نوشت و سی جلد شد. علامه امینی در پاسخ به بخش دیگر این شبهه، الغدیر را نوشت. بخش سوم را هم علامه عسگری پاسخ داد، با کتاب عبدالله ابن صبا. این هم یک نهضت علمی است.
در دوره رضاشاه، درست در زمانی که علمای شیعه خلع لباس میشوند، جریانهایی به نام دین اجازه فعالیت مییابند. شبهههای سنگین به شیعه وارد می‌کنند. مرحوم حاج شیخ سراج انصاری جریانی را به راه میاندازد و پاسخ شبهاتی را میدهد که به شیعه وارد میشود و روز به روز در حال افزایش است.
نمونههایی از رویکرد اثباتی:
حرکت علامه وحید بهبهانی در دهههای قبل از روی کار آمدن قاجار در مقابل حرکت انحرافی اخباریون را بزرگترین حرکت علمی اثباتی باید دانست.
در زمانهی ما مؤسسه تحقیقاتی امام خمینی زیر نظر آیت الله مصباح. اینکه یک عالِم چندین سال گوشهای مینشیند و فکر کند و مؤسسهای ایجاد میکند که در عرصههای مختلف دین را سرایت میدهد.
به نظر من منیرالدین هاشمی، موسس فرهنگستان علوم، نیز انقلابی ایجاد کرده که متأسفانه در نقد این مجموعه برخورد سیاسی و سلیقهای صورت می‌گیرد.
نهضتهای تبلیغی:
حرکت سیدجمال الدین اسدآبادی؛ تفکر ایشان را تأیید نمیکنم. در واقع تفکر ایشان را باید نوعی انحراف دانست. اما به لحاظ تبلیغی ایشان را موفق میبینم و مشعلدار میدانم. اینکه ایشان جهاد بکند و به هند، پاکستان و ... حتی آمریکا برود، مسألهسازی کند، عقب ماندگی اسلام، طرح وحدت جهان اسلام و ... را مطرح کند. در مقیاس ایشان شاید کسی را نتوان نام برد.
جریان جامعهالمصطفی به ظاهر یک دانشگاه است، اما دانشجویان این مجموعه از 100 کشور، با اهداف تبلیغی جذب میشوند. من حاصل این کار را در سفرهای خارجی که داشتم دیدهام. حدود 80 کالج و 500 مجموعه مرتبط با جامعه المصطفی هستند. کافی است این مجموعه چند سال تعطیل شود تا تأثیر آن را ببینیم.
ما آخوند هستیم؛ با رسالتهایی عام! عالمان گذشته برای مردم پل ساختند، مدرسه ساختند و... . این حرف دکتر شریعتی درست است: «دینی که نتواند دنیای مرا آباد کند، آخرت مرا نمیتواند آباد کند.» وقتی شهید مطهری داستان راستان را نوشتند، به ایشان گفتند که شما لازم نیست چنین کتابی را بنویسید، کسان دیگری هستند که بنویسند. ایشان گفتند من را چه حساب کردید. من باید از دین جامعه محافظت کنم. نیاز مردم و جامعه وقتی به داستان است، باید داستان بنویسم.
نهضتهای اقتصادی:
عالمانی داریم که پشت یک مجموعه و شرکت اقتصادی میآیند با هدف حمایت از تولید داخلی و قطع ید بیگانگان! حدود 40 مرجع برای مصرف کالاهای این شرکت فتوا میدهند. این در طول تاریخ بیسابقه است. به شاه نامه میزنند که ما متعهد میشویم از کالاهای این شرکت مصرف کنیم، کسانی که از این کالاها استفاده نمیکنند صیغه عقدشان را نخوانیم و ... .
حالا این کار و جریان را با دورهی خودمان مقایسه کنیم؛ رهبری معظم از حمایت از تولید داخلی سخن میگویند، امّا حتی یک نفر از مراجع به پشتیبانی ایشان بلند نمیشود و فتوا نمی‌دهد. این آقایان باید در پیشگاه تاریخ پاسخ بدهند!
سید محمدتقی خوانساری در مورد ملی شدن صنعت نفت بیانیه صادر می‌کنند. این بیانیه در کنار بیانیههای مجتهدین دیگر باعث میشود که آیت الله کاشانی وارد کار شود. در این بیانیهها صراحتا میگویند: همین که آیت الله کاشانی هستند، ما اطمینان داریم که جریان ملی شدن صنعت نفت، یک جریان اسلامی است.
حرکت امام موسی صدر در لبنان؛ وقتی ایشان زعامت شیعه در لبنان را به عهده می‌گیرد، لبنان در اوج فساد است. دختران جوان بیکار، یک پای این فساد هستند. ایشان در این شرایط می‌رود و در کنار زعامت، فعالیتهای اقتصادی را به راه میاندازد. در لبنان دانشگاهی ایجاد کردند که توانایی فعالیتهای اقتصادی را به دانشپژویان خود میدهد. مسئول این مجموعه میگوید: ما خانمهای بیحجاب را نیز میپذیریم. اما کار به جایی رسیده که پس از ده سال، تمام خروجیهای ما محجّبه هستند.
نهضتهای پنهانی:
حرکت شیخ عبدالکریم یزدی؛ ایشان حوزه علمیه قم را راه میاندازد با رویکردی ظاهرا غیر سیاسی، در دورهای که رضا شاه ملعون در پی این چنین افرادی است. همین حوزه علمیه، امام خمینی و شهید مطهری را پرورش میدهد.
علامه طباطبایی در همین بستر رشد میکند. کار به جایی میرسد که بعضی ساده اندیشان ایشان را ضد انقلاب می‌دانند؛ چرا؟ چون ایشان یک بار هم در جریان انقلاب توسط ساواک دستگیر نشده! مگر میشود ایشان را ضد انقلاب دانست؟! در زمانی که شبهات فلسفی مارکسیستی وجود دارد، ایشان دست به نوشتن تفسیر المیزان میزند. خروجی این نهضت علامه طباطبایی میشود جریان تفسیر تسنیم، میشود جریان مؤسسه امام خمینی و ... .
نهضت آیت الله خویی در حوزه نجف نیز به همین وجه است. شاگردپروری این نهضت، بسیار پربرکت است. متأسفانه توسط جریان باطل انجمن حجتیه از ایشان تفسیرهای غلطی ارائه شده، مبنی بر این که ایشان ضد انقلاب است و با انقلاب مخالف است. من به واسطهی دو پایاننامهای که در قم نوشته شد، به اسنادی دست یافتم که نشان میدهد در دوران جنگ تحمیلی حضرت امام اجازه ندادند از سهم امام برای تهیه اسلحه استفاده شود، اما آیت الله خویی این اجازه را دادند و بخشی از اسلحه مورد نیاز ما از همین طریق مهیا شد. تمام این حرف ها باعث نشود که بگوییم آقای خویی مثل امام خمینی بودند. خیر! امام خمینی چیزی دیگر است. ما با حضرت امام و الگوی ولایت فقیه از همه‌ی مکتب ها عبور کردیم و رد شدیم، کیلومترها رد شدیم! امام به ما یاد داد که اگر مجتهد هم هستیم، نباید در کنج کتابخانه باشیم! بله، حرکت آیت الله خویی عظیم است؛ اما از آنجا که ما امام و انقلاب اسلامی را دیدهایم، نمیتوانیم دیگران به حساب بیاوریم!
نهضتهای حماسی:
این نهضت خودش دو دسته است: 1ـ دستهای که مسأله محور است و مثلا در برابر یک قرارداد شکل می‌گیرد؛ نهضت میرزای شیرازی، نهضت در برابر فراماسونری و ... 2ـ دسته ای که به دنبال شکل گیری حکومت هستند؛ نهضت مشروطه و نهضت حضرت امام.
برجسته ترین نهضت در این مجموعه نهضتها، نهضت امام خمینی است، که همه چیز را متحول کرد.
در جمع بندی
باید بگوییم که علمای دین در طول تاریخ اقدام کردند، اما اگر به سرانجام و تشکیل
حکومت نرسیدند، به این علت بود که ظریفیتش وجود نداشت. امام خمینی در سر سفره
عالمان دیگر این انقلاب را شکل داد. مگر میشود
امام خمینی از تجربه عالمان دیگر استفاده نکند و این انقلاب را به پا کند. حضرت
امام روی دوش پرورش یافتگان مکتب آیت الله بروجردی این انقلاب را به پا کردند.
امام در تداوم یک سلسه است و همین است که با رفتن ایشان جریان ادامه یافت و قطع نشد. به قول حضرت آقا انقلاب اسلامی موقف ماست و هدف ما
نیست ما باید به تمدن اسلامی برسیم.
دومین نشست همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب"
جریانشناسی نهضت های مرجعیت شیعی
حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار
دریافت فایل صوتی باحجم 13 مگابایت
پرسش و پاسخ
دریافت فایل صوتی با حجم 9 مگابایت
- نشست اول | فلسفه سیاسی اسلام
- سلسله همایش های تبیین نسبت حوزه و انقلاب
اولین نشست از سلسله نشست های تبیین نسبت حوزه و انقلاب، ظهر امروز در مدرسه علمیه عباسقلی خان برگزار گردید.
در این جلسه که با حضور چشمگیر طلاب حوزه علمیه خراسان برگزار گردید،حجت الاسلام واسطی معاون پژوهشی مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، فلسفه سیاسی اسلام و ساختار اعمال قدرت براساس نگرس اسلام را تبیین کردند.
هم اکنون وبگاه گفتمان برتر، بصورت اختصاصی فایل صوتی و خلاصه متن این جلسه را منتشر میکند.
حجت الاسلام و المسلمین واسطی در اولین نشست تبیین حوزه و انقلاب؛
بحث پیرامون محورهای فلسفه سیاسی اسلام است در مباحث فلسفه سیاسی در سه محور؛ هویت سیاست، سازه‌های سیاست، فرآیندهای سیاست بحث و گفتگو صورت می‌پذیرد.
هویت سیاست:
سیاست یعنی: برنامه‌ریزی برای مدیریت کلان اجتماعی. اگر کسی بگوید من با سیاست کاری ندارم، یعنی برایم مهم نیست که جامعه ی من چگونه باشد، رسانه من چگونه باشد، نظام آموزشی من چگونه باشد و ... .
آنهایی که خود را از سیاست کنار می کشند، غالبا از بداخلاقیهای سیاسی نفرت دارند. مسلمان و به خصوص یک طلبه نمی تواند خود را از سیاست به معنای تلاش برای بهینه‌سازی برنامه‌ها و مدیریت کلان اجتماع کنار بکشد.
سازه‌های سیاست:
عقل بشر به جایی رسیده که در مورد ضرورت تشکیل حکومت بحثی ندارد. بحث در مورد این است که چه کسی و با چه برنامه‌ای میخواهد بر آنها حکومت کند. هر جامعهای به دنبال پاسخ این سؤالات است: مشروعیت حاکم، منبع قانون و حیطه اختیارات حاکم. اگر سیاست مدیریت کلان است، عناصر و متغیرهای اصلی آن چیست؟
چهار عنصرِ «سرزمین، جمعیت، قانون و دولت» عناصر اصلی در فرآیندهای سیاسی هستند. نوع سیاست تابعی است از خصوصیات سرزمین، جمعیت، قانون و حاکمیت (دولت).
عدهای در سرزمینی با خصوصیات مشترکی که باعث تشکیل اجتماع شده، حرکت می‌کنند؛ این حرکت طبق برنامه‌ای توافق شده است، آن برنامه قانون استو حاکمیت است که این قانون را اجرا می کند.
فرآیندهای سیاست:
هویت ملی:هویت ملی بر اساس نظر اسلام، هویت فکری است؛ در اسلام تقسیم سرزمین‌ها و افراد به دو فضای «دارالکفر و دارالاسلام» انجام میشود ؛ نه به واسطهی میزان درآمد و نه به واسطهی طبقهی اجتماعی یا سرزمین یا زبان یا نژاد.
اهمیت این هویت مشترک در چیست؟ فرض
کنید که کشورهای اسلامی مرزهای فرضی خود را بردارند. تاریخ مشترک، پول مشترک،
قوانین قضایی و مدنی مشترک، زبان مشترک و رسانهی مشترک داشته باشند. اگر این کارها
صورت گیرد، چه قدرت عظیمی برای امت واحدهی اسلامی ایجاد می شود. استکبار هم بر
روی این موضوع رصد دارد و برای جلوگیری از این امر، به شدت اقدام میکند. حضرت
مهدی (عج) نیز این کار را خواهند کرد؛ یکپارچه سازی امت اسلامی.
نوع حکومت اسلامی:
نوع حکومت، تابعی از قوای حکومتی است. بر اساس نظریه ولایت فقیه، تمام قوا در وجود ولی فقیه قرار گرفته است. مدل حکومت متمرکز است، نه حکومت با مدل تفکیک قوا.
در فلسفه سیاسی اسلام رؤسای قوا، معاونین ولی فقیه هستند که منصوب ایشان هستند تا ولی فقیه رؤسای قوا را تنفیذ نکند، رسمیت نمییابند. حکومت فعلی ترکیبی از تفکیک قوا و حکومت متمرکز است. در قانون اساسی اول، ولی فقیه اختیار انحلال مجلس را داشت و با متمم قانون اساسی این اختیار از ولی فقیه سلب شد. امیدواریم روزی این اختیاررا به ولی فقیه بازگردانند.
انسان ها آزادند، می توانند اختیار خود را عملی کنند. اما آیا می شود هر کسی، هر کار را که خواست عملی کند؟! وجود محدودیت در آزادی مطلق را عقلاء بشر پذیرفته‌اند؛ سخن در منشاء تعریف این محدودیت‌هاست.
در اسلام، این محدودیتها را خداوند تعیین میکند. واجبات و محرمات تعیینکنندهی حداقل این حدود هستند. در اسلام عالمترین فرد به أمرالله حکومت را در دست می‌گیرد. او نظر خدا را استخراج میکند و در تطبیقش تشخیص خود را عملی میکند لذا حیطه اختیارات ولی‌فقیه در چهارچوب شرع است.
مشروعیت رهبر:
مشروعیت تابع علم و آگهی است. علم و آگهی برتر، علم خدا و تجلی آن در دین است. دین شناس به دنبال کشف نظر خداوند در امور مختلف زندگی است.
فرد دین شناسی را که بتواند با روش موجّه نظر خداوند را استخراج کند از کجا تشخیص بدهیم؟مجلس خبرگان این انتخاب را انجام میدهد؛ افرادی که متخصص این کار هستند. این متخصصین را باید کسانی انتخاب کنند که دستی در این کار دارند.
مردم عمومی یا دارای تخصص‌های دیگر چه کارهاند؟ خداوند این حق را به مردم داده است که فرد تعیین شده توسط خبرگان را بپذیرند یا نپذیرند، لذامشروعیت و مقبولیت دو چیز هستند؛ مشروعیت را خبرگان تشخیص میدهند،امّا مقبولیت را مردم با بیعت نشان میدهند. نفوس باید به سمت ولی فقیه گرایش پیدا کنند. در ابتدای انقلاب اسلامیرأی مردم به جمهوری اسلامی، در واقع بیعت با رهبری بود.
برای این که یک نفر بتواند به عنوان
ولایت فقیه انتخاب شودآیا علم و فقاهت کافی است؟ خیر؛ ولی فقیه باید علاوه بر عالم
بودن، مهارت حرکت در مسیر توحید و عرفان را داشته باشد. چیزی که نفوس را به سمت
خدا حرکت می دهد، عرفان است. عرفان آن چیزی است که حس وجود خدا را در جامعه جاری
کند. فرد رشد یافته، خانواده رشد یافته و جامعه رشد یافته، آن است که حس حضور و
جریان خدا را در خود داشته باشد. اگر بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی رحمه‌الله‌علیه
و مقام معظم رهبری مدظلهآشنای با تهذیب و عرفان نبودند، میتوانستند این حرکت نفوس را ایجاد،
مدیریت و ادامه دهند؟!
نظارت بر رهبری چگونه است؟
مجلس خبرگان وظیفه دارد کسی را که شایستگی ولایت دارد کشف کنند، رهبری را به او بسپارند و بر استمرار شاخص‌های مشروعیت در او نظارت کنند. این نظارت، نظارت بر ولیّ نیست، نظارت بر بقاء صفات لازم برای مشروعیت است.
حیطهی اختیارات ولی فقیه:
اختیارات ولی‌فقیه در حکومت اسلام، جواز دخل و تصرف در کلیه شؤون فردی و اجتماعی است و این جواز در حیطه عمل به شرع تعریف میشود. از این حیطه اختیارات، اصطلاحاً «ولایت مطلقه» تعبیر میشود.
ولایت مطلقه یک اصطلاح فقهی است، در مقابل ولایت مقیّده.تمام فقها در اینکه حق فقیه تصرف در امور حسبه، قیمومیت و قضاوت است، مشترک هستند. این همان ولایت مقیّده است. ولایتی که به امور اجتماعی کاری ندارد.
برخی از فقها به استناد ادله ولایت‌فقیه، این ولایت را استمرار ولایت معصوم علیه‌السلام می‌دانند لذا قائلند که حیطهی اختیارات فقیه، همان حیطهی اختیارتی است که پیامبر و ائمه علیهم‌السلام در امور فردی و اجتماعی داشتند.
ما که معتقد به ولایت مطلقه فقیه هستیم؛ یعنی ولی فقیه باید در تمام شئون فردی و اجتماعی مورد نیاز جامعه نظر خداوند را استخراج و پیادهسازی میکند.
فرق معصومین با ولی‌فقیه در این است که امام علم تشریع فروع و در نتیجه حق تشریع فروع را دارد، امّا ولی فقیه حق تشریع ندارد بلکه ولی فقیه حق تطبیق شرع بر مصادیق و پاسخ به نیازهای جامعه بر اساس دین را دارد. براین اساس محتمل است که مجتهد یا متخصصی در موضوعی با نظر ولی‌فقیه مخالف باشد لکن شرع اجازه خروج و قیام در برابر فقیه مبسوط الید را به او نمی‌دهد و ناقد موظف است از مکانیزم «النصیحه لائمه العدل» استفاده کند و نقد خود را با ادله ابتدا به رهبر و سپس به خبرگان امت برساند.
ما تا نتوانیم تبعیت کامل از ولی فقیه، علم و عالم کامل را داشته باشیم، آن زمان که امام زمان (عج) ظهور می‌کنند نیز به طور تام مطیع ایشان نخواهیم بود.
اولین نشست همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب"
فلسفه سیاسی اسلام
حجت الاسلام و المسلمین واسطی
دریافت فایل صوتی باحجم 16 مگابایت
ماه بهمن برای ملت متدین و متمدن ایران، همواره یادآور خاطرات شیرین روزهای رهایی از استبداد است. همان روزها که مردم غیور این سرزمین با خروش غیرتمندانه و شجاعانه مرجعیت شیعه و حوزه ی علمیه، با دستانی خالی پنجه در پنجه ی ظلم و استکبار و تاریکی افکنده و انفجار نور را رقم زدند.
امروز در آستانه سی و پنجمین سالگرد انقلاب بزرگ اسلامی مردم ایران، مدرسه ی علمیه عباسقلی خان شاملو با قدمتی 300 ساله در میزبانی وتربیت طلاب علوم دینی، برآن شده است تا با پیگیری و تبیین بخشی از مطالبات رهبری معظم انقلاب پیرامون تبیین نسبت حوزه و انقلاب قدمی هرچند کوچک در راستای رشد و اعتلای بصیرت دینی فضلاء و طلاب حوزه ی مشهد بردارد.
این مدرسه که هم اکنون میزبان طلاب نخبه ی فارغ التحصیل دانشگاه می باشد، با همکاری جبهه فکری فرهنگی انقلاب اسلامی اقدام به برگزاری همایش "تبیین نسبت حوزه و انقلاب 3" کرده است. این همایش بصورت 6 نشست تخصصی در 6 روز توسط 6 نفر از اساتید برجسته ی حوزوی و دانشگاهی در محل نمازخانه ی این مدرسه برگزار خواهد شد.
گفتنی است که منطق محتوایی این نشست ها برگرفته از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مهرماه 91 با طلاب خراسان شمالی می باشد.
در اولین نشست حجت الاسلام و المسلمین شیخ عبدالحمید واسطی معاون پژوهش مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام و مؤلف نظریه و کتاب نگرش سیستمی به دین، فلسفه ی سیاسی اسلام را تبیین خواهند کرد.
در این نشست به این سؤالات پاسخ داده خواهد شد:
· - مدل پیشنهادی اسلام برای تصمیم گیری کلان اجتماعی چیست؟ عقلانیت این مدل را اثبات نمایید.
· - ساز و کار اعمال قدرت براساس نگرش اسلام چگونه است؟
· - براساس نگرش اسلام، مشروعیت حاکم از چه طریقی حاصل میشود؟ آیا مقبولیت هم جزء شروط حاکمیت ولی فقیه هست؟
· - آیا نظریه ی ولایت فقیه مورد اجماع همه ی مراجع شیعی میباشد؟
· - باتوجه به روایات و ادله موجود، آیا حکومت برای غیر معصوم جایز است؟
· - آیا نظریه ولایت فقیه ظرفیت تولید تمدن اسلامی را دارد؟
این جلسه سه شنبه 15 بهمن ساعت 12:15برگزار خواهد شد.
در نشست دوم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار، مدیر مؤسسه فتوح اندیشه، جریانشناسی تاریخی نهضت های مردمی با تأکید بر نقش حوزه و مرجعیت شیعه را ارائه خواهند کرد.
در این نشست نیز سؤالات زیر پاسخ داده خواهد شد:
· - آیا در طول تاریخ حوزه های علمیه، تلاشی برای تشکیل حکومت اسلامی انجام شده است؟
· - چرا تا قبل از انقلاب اسلامی ایران، تلاش های مرجعیت شیعی برای تشکیل حکومت ناموفق بوده است؟
· - وجه تمایز و دست برتر امام خمینی(ره) در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی چه بود؟
این جلسه چهارشنبه 16 بهمن ساعت 12:15 برگزار خواهد شد.
نشست سوم با حضور حضرت آیت الله کعبی عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو جامعه مدرسین و مدرس درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و با موضوع بررسی خدمات و تأثیرات متقابل حوزه و انقلاب اسلامی برگزار خواهد شد. پاسخ به این سؤالات محور اصلی این جلسه خواهد بود:
· - نقش روحانیت و حوزه در نهضت مردم ایران چه بود؟
· - چه جریاناتی غیر از حوزه در کوران نهضت مردم ایران فعال بودند؟ آیا این جریانات به تنهایی توان و ظرفیت انقلاب و تشکیل حکومت را دارا بودند؟ چرا؟
· - دست برتر و وجه تمایز روحانیت نسبت به دیگر جریانات انقلابی فعال چه بود؟
· - پس از انقلاب اسلامی چه عرصه هایی در سطح کشور و در سطح بین المللی برای حوزه گشوده شد؟
· - برکات انقلاب اسلامی برای حوزه و روحانیت چه بود؟
· - تفاوت های حوزه ی امروز و حوزه ی قبل از انقلاب از حیث جایگاه اجتماعی و اعتبار و گستره ی فعالیت را شرح دهید.
این جلسه شنبه 19 بهمن ساعت 9:30 صبح برگزار خواهد شد.
دکتر موسی نجفی عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخنران چهارمین نشست این همایش خواهند بود. موضوع این نشست تمدن نوین اسلامی; غایت و مأموریت مشترک حوزه و انقلاب می باشد.
انتظار می رود که مخاطب از این مبحث برای سؤالات زیر پاسخ قانع کننده ای دریافت نماید:
· - جایگاه تاریخی انقلاب اسلامی را شرح دهید.
· - نقطه ی نهایی حکومت اسلامی کجاست؟
· - راه بر معظم انقلاب در سیر فرآیند شکل گیری تمدن نوین اسلامی چه وظایفی را برای حوزه تعیین فرموده اند؟
· - حوزه برای ایفای نقش تمدنی خود باید چه مختصاتی داشته باشد؟
· - ضرورت ارتباط تنگاتنگ بین حوزه و حاکمیت در فرآیند شکل گیری تمدن اسلامی چیست؟
· - ارتباط بین حوزه و حاکمیت در عالی ترین شکل خود چه مشخصاتی دارد؟
این جلسه شنبه 19 بهمن ساعت 12:15 برگزار خواهد شد.
· - ضرورت تحول در حوزه ناظر به مأموریت تمدنی آن چیست؟
· - ایرادات وارد بر ساختار فعلی حوزه در محورهای تهذیب، آموزش، پژوهش و تبلیغ چیست؟
· - راهکار پیشنهادی حضرتعالی برای تحول در محورهای فوق چیست؟
· - حوزه ی آرمانی و مطلوبی که ظرفیت ایجاد تمدن اسلامی را دارا باشد چه مؤلفه هایی دارد؟
· - در شرایط آرمانی، چه نسبتی بین حوزه و حاکمیت برقرار است؟
· - ویژگی های یک طلبه ی آرمانیِ تمدن ساز چیست؟
این جلسه دوشنبه 21 بهمن ساعت 12:15 برگزار خواهد شد.
- در فرآیند شکل گیری انقلاب چه جریاناتی از درون حوزه در جهت عکس نهضت مردم حرکت میکردند؟
- علت و استدلال برخی جریانات حوزوی ضد انقلاب برای ابراز مخالفت خود چه بود؟
- مخالفت های جریانات ضد انقلاب حوزوی چه اثرات سوئی در شکل گیری انقلاب و نظام جمهوری اسلامی داشت؟
- فعالیت های جریانات تکفیری حوزوی چه اثرات سوئی در گسترش بیداری اسلامی داشته است؟
- علت وکیفیت حمایت های دستگاه های اطلاعاتی غربی از بعضی روحانیون چیست؟
- تأثیرات تفکر ضد وحدت برخی جریانات حوزوی در فرآیند شکل گیری تمدن نوین اسلامی چه خواهد بود؟
این جلسه چهارشنبه 23 بهمن ساعت 12:15 برگزار خواهد شد.
اختتامیه این سلسله نشست ها، روز پنج شنبه 24 بهمن و با حضور حضرت آیت الله سید احمد علم الهدی امام جمعه ی محبوب مشهد برگزار خواهد شد.
شروع این جلسه ساعت 9:30 صبح خواهد بود.
محل برگزاری همگی این نشست ها، حسینیه ی مدرسه علمیه عباسقلی خان شاملو واقع در خروجی بست شهید نواب صفوی حرم مطهر علی بن موسی الرضا(ع) خواهد بود.
از عموم اساتید، فضلاء و طلاب حوزه ی علمیه مشهد دعوت می گردد در این مراسم حضور بهم رسانند.
دبیرخانه سلسله همایش های تبیین نسبت حوزه و انقلاب
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی زمانی دامت برکاته سومین سخنران همایش بزرگداشت مرحوم علامه آیت الله حسینی طهرانی بودند که با موضوع "انقلاب فرهنگی، اولویت ها و راهکارها در اندیشه علامه طهرانی" ایراد سخن فرمودند.
ایشان از اساتید برجسته ی فلسفه و کلام و تفسیر در حوزه ی علمیه خراسان می باشند که سال ها در محضر بزرگانی همچون آیات عظام مرحوم حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی، حاج سید محمد صادق حسینی طهرانی، حسن زاده آملی، جوادی آملی و... تلمّذ کرده اند.
خلاصه ای از سخنرانی ایشان در همایش نورمجرد تقدیم میگردد:
بسم الله الرحمن الرحیم
ابتدا باید مقصود از دو کلمه انقلاب و فرهنگ عرض شود: انقلاب یعنی تحول اساسی و عمیق؛ مقصود از فرهنگ، مجموعه معلومات و آگاهی های انسان است که منجر به احساس و رفتار میشود؛ آگاهی ها و معلومات ما به دو بخش تقسیم می شود. معارف بینش های ما را تشکیل می دهد و علوم نگرش های ما را و مجموع این دو فرهنگ را پدید می‌آورند. انقلاب فرهنگی یعنی تحول در علوم و معارف، تحول در بینش ها و نگرش ها؛ زیرساخت ها و روبناهای فکری عوض بشود و نگاه ما به عالم متحول بشود.
در ضرورت انقلاب فرهنگی، حضرت علامه به جد معتقد بودند که تا انقلاب فرهنگی صورت نگیرد انقلاب سیاسی ما پایدار نمی شود. خودم شنیدم از ایشان که می فرمودند بعد از اینکه انقلاب سیاسی شکوهمند اسلامی در ایران شکل گرفت، فضای بازی به طرف اسلام گشوده شد. جوانان مشتاق شدند به شناخت اسلام و اینکه ببینند اسلام چه حرفی برای آنها دارد، در داخل و خارج. حال که سیاست شیطانی رژیم سلطنتی رفته و نظام جمهوری اسلامی آمده و پرچم اسلام بلند شده اولین سوال این است که اسلام برای ما چه دارد؟
ایشان تمام وقت خود را صرف کردند برای تألیف دوره علوم و معارف اسلام. نگاه صحیح به خدا، نگاه صحیح به معاد، نگاه صحیح به امامت. اصلاً هدف پیامبران بزرگ الهی انقلاب فرهنگی است، حکومت را انبیاء می خواستند برای فرهنگ، سیاست در خدمت فرهنگ باید باشد.
ایشان معتقد بودند برای اینکه ما این انقلاب فرهنگی را به سامان و نتیجه برسانیم یک نقشه راهی لازم داریم و آن نقشه راه این است که اول اولویت های انقلاب فرهنگی و نقطه شروع را بدانیم و سپس راهکارها یعنی راه رسیدن به آن اهداف را تبیین کنیم. در بخش اولویت ها دو نظر اساسی داشتند: اول اینکه متولیان امور فرهنگی خودشان باید درست تربیت بشوند. طلاب و روحانیون خود باید درست اصلاح بشوند. فقط حوزه است که بار فرهنگ دین روی دوشش است. طلاب علوم دینی و حوزه ها که متولیان امور فرهنگی در نظام تفکر دینی هستند باید متحول بشوند. مرحوم علامه اهتمام بسیار شدید به تربیت طلاب داشتند.
اولویت دوم در انقلاب فرهنگی که مدنظر این بزرگوار بود این بود که ما در دو بخش علوم و معارف ابتدا باید معارف را مستحکم بکنیم، پایه ها باید درست بشود. مشکلات جامعه اسلامی به خاطر اعتقادات است. الله شناسی، معادشناسی و امام شناسی، خدا می داند که چه رنج هایی برای نوشتن این دوره معارف کشیدند.
در بعد معارف دو علم هستند که در فرهنگ
دینی ما متکفل بحث معارف اند، علم فلسفه و علم عرفان. ایشان نسبت به عرفان خیلی
اهمیت قائل بودند و عرفان را برتر از فلسفه می دانستند. می فرمودند در قم که خدمت
علامه طباطبائی فلسفه می خواندم سوالاتی در ذهنم بود که حل نشده بودند، هفت سال در
نجف درس خواندم و در سال آخر دستم در دست ولی خدا مرحوم حاج سیدهاشم حداد قرار
گرفت و آنجا جواب سوالاتم را از ایشان گرفتم. عرفان سوالات اعتقادی را حل می کند،
شهود تمام افق های قلب و فکر را روشن می کند و راه دیگری نیست. ایشان معتقد بودند
در انقلاب فرهنگی عرفان باید عمومی بشود، و این کار را کردند. رساله لب اللباب
خیلی ها را جذب کرد، برادرانی می گفتند ما در جبهه بوسیله رساله لب اللباب با
عرفان آشنا شدیم. ایشان مصرّ بودند که عرفان باید توسعه پیدا کند تا زیرساخت های
فکری در انقلاب فرهنگی ساخته شود، عرفان است که انسان را متحول می کند.
اولین راهکار برای انقلاب فرهنگی که ایشان داشتند سلوک عملی بود. همانطور که در قرآن و روایات هم داریم عالم عامل؛ صرفاً با تألیفات و رسانه ها مردم درست نمی شوند، جان و روح می خواهد. طلبه هایی که می خواهند تحول ایجاد کنند باید صاحب درد باشند.
راهکار دوم بهره گیری از مسائل تبلیغی است، اولین شیوه تبلیغ دینی بیان چهره به چهره است، مسجد سنگر اسلام است مسجد مرکز نبوت است، مسجد و منبر باید در صدر برنامه های تبلیغی باشد. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از همین مسجد سلمان و ابوذر و عمار درست کردند. با تأسّی به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مرحوم علامه روی مسأله مسجد خیلی تأکید داشتند و خودشان 23سال کامل بعد از مراجعت از نجف در مسجد قائم تهران اقامه نماز و درس تفسیر قرآن و سلسله جلسات داشتند. ما هم همانجا توفیق داشتیم خدمتشان برسیم، از سنین کودکی در محضرشان بودیم. استاد مطهری هم مسجد قائم می آمدند اما ایشان فرمودند شما مخفیانه بیایید، استاد مطهری شش سال آخر عمرشان دست ارادت به علامه طهرانی دادند، در کتاب سیری در زندگانی استاد شهید مطهری که توسط خانواده خود ایشان نوشته شده، آنجا نوشته شده که در شش سال آخر عمر شهید مطهری ایشان شاگرد مرحوم علامه بودند، شاگرد سلوکی علامه بودند.
یکی دیگر از راهکارهای ایشان برای انقلاب فرهنگی تألیف کتاب بود. عالی ترین و ماندگارترین عنصر تبلیغی تألیف کتاب است. مرحوم علامه این اواخر تمام اهتمامشان تألیف بود. چهارسال قبل از ارتحالشان که کسالت قلبی شدید پیدا کردند، وقتی از بیمارستان به خانه آمدند، یکی از آقازاده هایشان نقل می کردند که ایشان فرمودند: به من گفتند سیدمحمدحسین عمر تو را تمدید کردیم فقط برای اینکه بنویسی. کارهای دیگر را به حداقل رساندند و تا لحظه آخر عمر مشغول تألیف بودند. یکبار در محفلی نامه ای را آوردند و فرمودند ببینید این نامه از استکهلم پایتخت سوئد آمده است کتاب بنده را خوانده و شیفته عرفان و معارف دین شده. بین طلبه ها باید یک نهضت علمی و معرفتی راه بیفتد.
سخنران سوم
حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ مهدی زمانی
" انقلاب فرهنگی، اولویت ها و راهکارها در اندیشه علامه طهرانی "
دریافت فایل صوتی با حجم 15 مگابایت
در این زمینه بخوانید:
نور مجرد | گزارش همایش بزرگداشت علامه حسینی طهرانی + بیانات دبیر علمی همایش
نور مجرد | پیام آیت الله سید محمد صادق حسینی طهرانی
نور مجرد | از قطره به دریا؛ توصیفی از علامه آیت الله حسینی طهرانی
نور مجرد | نوآوری های حکمی عرفانی علامه آیت الله حسینی طهرانی
نور مجرد | مکتب سلوکی علامه آیت الله حسینی طهرانی
نور مجرد | نظام فکری علامه آیت الله حسینی طهرانی
نور مجرد | بخش پایانی؛ پرسش و پاسخ
.JPG)