گفتمان برتر

خلاصه ای ازنکات مطرح شده
توسط حجت الاسلام نخاولی در شب سوم رمضان المبارک 1435  مورخ 10 تیرماه 1393

ابتدا دو نکته از مباحث گذشته:

نکته اول

 در بحث آیات سوره بقره در موضوع قرآن و ماه رمضان و روزه، خداوند در بستر ماه مبارک رمضان سه دستور را بیان فرموده اند.

دستور اول دستور خود روزه است:

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»: ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید. (البقرة/183)

دو دستور بعدی قرآن و دعا است که می فرمایند:

  «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیسْتَجِیبُوا لِی وَلْیؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یرْشُدُونَ»: و هنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)! (البقرة/186)

پس اول بحث روزه بیان شده است که واجب است و بعد از آن دو امر مستحب که به آن تاکید شده است یکی قرآن و یکی هم دعا؛ که نشان می دهد این دو عوامل رشد هستند وباید برای آنها در این ماه برنامه جدی داشته باشیم.

نکته دوم

به تصریح روایات، در این ماه شیاطین در غل وزنجیرند. این محک خوبی است که ببینم نفس ما چقدر شیطانی یا رحمانی است. دراین ماه اگر کسی نیت سوء، حالت سوء، عمل سوء، خلق بد و ... دارد به طور خالص، به نفس خودش بر می گردد چون شیاطین در غل و زنجیرند. پس تمام خطاها در این ماه را به حساب نفس خودمان بگذاریم. فقط نفس است که می تواند به ما ضربه بزند که آن را هم باید ضعیف کرد و یکی از بهترین راه ها برای تضعیف نفس همین صوم یا روزه است. به شرطی که هر چه در طول روز نخوردیم را دو برابرش را در افطار جبران نکنیم!

بنابر این در این ماه، معصوم شدن خیلی راحت است. می توان به آستانه عصمت از گناه و فکر گناه رسید. عصمت مراتب مختلف دارد که گناه نکردن اقل آن است.

معرفی کتاب در باب اعجاز قرآن

در بحث اعجاز قرآن حدود 800کتاب یا بیشتر از این کتاب نوشته شده است که در صورت توان، هر شب یکی یا دو تا را معرفی می کنیم.

کتاب اول: "قرآن در قرآن" نوشتۀ آیت الله جوادی آملی

این کتاب اختصاصاً راجع به اعجاز قرآن نیست اما از 5 فصل آن یک فصل در ارتباط با اعجاز قرآن است. فهرست گفتگوی ما گاهی مطابق با سر فصل های این کتاب است و در برخی جاها هم متفاوت هست مثلا در جایی که فرموده اند اعجاز مخصوص انبیاست حرفایی هست که در شب های آتی گفتگو خواهیم کرد.

سِحر و اعجاز

یکی از مباحث مهم در بحث اعجاز تشخیص سحر و امور خارق العاده از اعجاز است. باید دانست که نفس انسان  قدرت های  عجیبی دارد که ما  از آن خبر نداریم. تا صد سال پیش اگر کسی خبر می داد که با 5 گِرَم ماده تمام این فضا را روشن می کنم همه می گفتند که عجب آدم شیاد یا دروغگویی است. اما الان با همین مقدار اورانیوم این امکان پذیر است. نفس انسانی شبیه یک نیروگاه هسته ای است. اگر در یک ماده ی خام این همه مقدار انرژی نهفته است پس در نفس انسان چقدر انرژی وجود دارد؟! حالا چه در جهت خیر و یا در جهت شر. در آینده به راه های تشخیص این نیرو ها از اعجاز انشا الله خواهیم پرداخت.

آیت و پیام های قرآنی

در بحث آیت، خداوند می فرمایند: ما موسی را با آیاتی فرستادیم. یعنی مردم  از تو هم آیت طلب می کنند. اولین پیام این است که در آیت که باید خدا نما باشد و به راه پروردگار رهنمون کند، حکمت، موعظه، خیر خواهی و دلسوزی باید حرف اول را بزند. حکمت و موعظه حسنه 80 درصد کار دعوت را پیش می برد.

در سوره نحل می فرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ»: به سوی راه پرروردگارت دعوت کن .

سوال اینجاست که چگونه؟ ادامه آیه پاسخ می دهد... «بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ»: با حکمت و موعظه و جدال احسن(النحل/125)

حکمت چیست؟

حکمت بیان حکیمانه و استوار است که نوعا در برهان و مسائل هستی شناسی به کار می رود اما اگر کسی در بیان مسائل اخلاقی یا مسائل رفتاری هم بیان محکم و حکیمانه داشته باشد باز هم حکمت محسوب می شود.

برای مثال در سوره اسرا نزدیک به 10 یا 12 دستور از سمت خداوند بیان شده است در نهایت می فرماید:

«لکَ مِمَّا أَوْحَى إِلَیکَ رَبُّکَ مِنَ الْحِکْمَةِ»: این (احکام)، از حکمتهایی است که پروردگارت به تو وحی فرستاده (الإسراء/39)

یعنی تمام اینهایی که به تو نازل شد از حکمت الهی بود. که هم اخلاقی بود و هم اعتقادی. پس هر امر حکیمانه و محکم حکمت محسوب می شود.

راه های اصلی دعوت به حق

در بدو امر به نظر می رسد راه های دعوت سه تا است؛ حکمت، موعظه و جدال احسن. منتهی با دقت در آیه متوجه می شویم دو تا است: چون دو فعل امر داریم: ادْعُ و جَادِلْ. یعنی یا توسط حکمت و موعظه حسنه دعوت کن که این  برای افرادی است که آمادگی های عقلی و قلبی دارند. یا مجادله احسن برای افرادی که آیینه قلبشان خیلی شفاف نیست اما اگر به آنها توجه داده شود یا نفع و ضرر برایشان بیان شود دعوت را می پذیرند.

در داستان حضرت یوسف هنگامی که زلیخا حضرت را دعوت به گناه کرد حضرت سه مطلب را به صورت پلکانی برای سه سطح مختلف بیان می دارند: «قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّی أَحْسَنَ مَثْوَای إِنَّهُ لَا یفْلِحُ الظَّالِمُونَ»: پناه می‌برم به خدا! او ولی نعمت من است؛ مقام مرا گرامی داشته؛  مسلما ظالمان رستگار نمی‌شوند! (یوسف/23)

حرف اول عرفانی است برای نفوس با سطوح بالا. می گویند: مَعَاذَ اللَّهِ پناه بر خدا! نمی گویند اعوذ بالله...در واقع اعوذ بالله یعنی اکنون در حال پناه بردن هستم. اما معاذ یعنی پناه بردن. یعنی یوسف از خود گذشته است اصلا خودی را نمی بیند که بخواهد پناه ببرد. این حالت فنا فی الله است.

بعد در یک پله پایین آن، برای نفوس با ادراک متوسط می فرمایند «إِنَّهُ رَبِّی أَحْسَنَ مَثْوَای»: او خدای من است با من است همراه من است و هر لحظه به من لطف میکند چطور به او خیانت کنم!.( که باید حال ما در هنگام گناه و در هر لحظه اینگونه باشد.)

سپس در قالب نفوس با درجه پایین تر می فرمایند: «إِنَّهُ لَا یفْلِحُ الظَّالِمُونَ»: ظلم عاقبت به خیری ندارد. لذت چند لحظه ایست و عاقبت ابدی دارد. در واقع حضرت در سه جمله سه سطح از استدلال برای جلوگیری از خطا را بیان نمودند.

جدال احسن چیست و چه نقشی در دعوت دارد؟

گفتیم حکمت بیان حکیمانه است عمدتا در مسائل هستی شناسی و موعظه حسنه بیان مشفقانه است عمدتا در موارد خلقی رفتاری یا با پیامد های رفتاری.

با این دو، دعوت تمام است. اما برای افرادی که مشکل فکری، اخلاقی یا شبهه، دارند و با دو مورد قبلی دعوت نشدند جدال کن؛ آن هم جدال احسن. حرف حق بگو. حرف حقی که با فرد یک وجه مشترک دارد تا خودش وجه مشترک و سره از ناسره را دریابد.

80 درصد موارد دعوت با حکمت و موعظه حل می شود فقط 10 یا 20 درصد می ماند که کار را به جدال می کشاند. از این موارد هم آنهایی که شبهه دارند با جدال دعوت می شوند اما افرادی که مشکل روحی روانی دارند یا نفعی در بین دارند که نمی خواهند دعوت را بپذیرند، با جدال هم دعوت نمی شوند.

پس چرا باید جدال کرد؟ چون یا ممکن است فرد خودش دعوت را بپذیرد یا دیگرانی که در صحنه هستند هدایت شوند.

والحمد لله ربّ العالمین

سخنرانی حجت الاسلام نخاولی با عنوان برترین نشانه

 سوم رمضان المبارک 1435 - 10 تیرماه 1393

دریافت فایل صوتی با حجم 13 مگابایت

 ویژه نامه فاخر رمضان المبارک 1435

شماره سوم

مؤسسه فرهنگی راه حق، مجموعه ای است با هویت کاملا مردمی و بدون هیچ گونه وابستگی به سازمان ها و نهاد های دولتی که هزینه های امور جاری و فعالیت های فرهنگی تبلیغی خویش را از مجرای مشارکت های مردمی و همچنین تولید و توزیع محصولات فرهنگی فاخر تأمین می کند.

لذا خواهشمند است در صورت تمایل، بمنظور جبران هزینه های طراحی و تولید این نشریه، توانمندسازی مجموعه در راستای تولید و توزیع حداکثری محصولات فاخر و تقویت و تثبیت زیرساخت های حوزه ی نشر مکتوبات حجت الاسلام نخاولی، در قبال دریافت این فایل مبلغی را به دلخواه از این درگاه پرداخت نمایید.

درگاه پرداخت آنلاین وبگاه گفتمان برتر