گفتمان برتر

شب هشتم | فتح الفتوح پیامبراکرم (صل اللّه علیه و آله)

خلاصه ای ازنکات مطرح شده
توسط حجت الاسلام نخاولی در شب هشتم رمضان المبارک 1435  مورخ 15 تیرماه 1393

در بحث آیت بودن قرآن به این رسیدیم که مفاهیم و واژه های مترادف مفهوم آیت را بررسی کنیم.

در سوره یونس که یکی از آیات تحدی است، نکاتی است که علامه طباطبائی هم اشاره فرمودند،اینکه خداوند تحدی فرموده ام یقولون افتراه. اولا تحدی مخاطبش کسانی اند که حق برایشان روشن شده اما باز هم تهمت می زنند که این کتاب، خدایی نیست. مخاطب تحدی کسانی که شک دارند و بدبین اند نیستند.

هم چنین در سوره بقره که میفرماید: و ان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فاتوا بسوره من مثله: ریب یعنی شک همراه با بد دلی و سوظن. اصلا به کسی که شک دارد تحدی نمی کنند چون ادعا ندارد. تحدی با مدعی صورت می گیرد. شاک در پی جستجوست تا حق برایش روشن شود. اما اگر بعد از روشن شدن حق باز هم زیر بار نرفت آن وقت تحدی جا دارد.

و بعد در قرآن آمده است که اصلا امکان ندارد مثل قرآن آورده شود به دلیل اعجازهای قرآن. فرد شاک که مطلب برایش روشن نشده طبیعتا باید قبول نکند و البته رد هم نکند. قبلا هم گفته شد که خداوند بندگانش را به دو آیه مخصوص کرده است؛تا چیزی را نمی دانند نه رد کنند و نه قبول کنند. نه تکذیب و نه قبول.

بعد حضرت فرمودند دو آیه ای که خداوند این دو عهد را از بندگان گرفته این هاست :

ان لا یقولوا علی الله الا الحق / بل کذبوا بما لم یحیطوا بعلمه و لما یأتهم تاویله

چرا کفار تکذیب کردند؟چون واقعا نمی دانستند!

نکته اول:مخاطب این تحدی فردیست که حق برایش روشن شده و مقاومت میکند.

نکته دوم:این تحدی برای هر فردی هست که این خصلت را داشته باشد، چه در زمان قبل، چه اکنون.

قرآن به چه تحدی کرده؟

نکته ای که علامه طباطبائی اشاره میکنند این است که تاکید قرآن روی آوردنِ مثل هست، قرآن تحدی کرده به مثل سور یا مثل کتاب،پس باید شاخصه هایش را هم بدهد. ولی هیچ جا در قرآن تصریح به فصاحت و بلاغت ندارد.

تحدی به مثل شده،ولازمه مثل بودن این است که خصوصیات آن چیزی که می خواهد آورده شود بیان بشود.واین خصوصیات در قرآن بیان شده است. وعلت اصلی معجزه بودن قرآن ویژگی های قرآن مثلِ نور، شفا، رحمت، بیّنه، حکمت، فرقان است. و فصاحت و بلاغت قرآن از مراتب نازل معجزه بودن قرآن است. فصاحت و بلاغت در لفظ است، عمده حقایق قرآن در معانی و معارفش هست.به همین دلیل خداوند روی فصاحت وبلاغت تکیه نکرده است.  اوصاف ممتاز و ویژه قرآن محور تحدی است  مثل حکمت، تبیان کل شی، هدی للناس و...

چرا در طول تاریخ هر گاه صحبت از آوردن مثل میشود ذهن ها به سمت فصاحت و بلاغت میرود؟ چون مردم عمدتا از معرفت تهی بودند و هستند و دسترسی به حقیقت و نور و... نداشتند.

اینکه قرآن از ظاهر و باطن و ازحقایق و... خبر میدهد. دعاهای پنهانی حضرت مریم و زکریا و... معارف و حقایق اصلی اعجاز قرآن است.

علامه طباطبائی می فرمایند که من از کوچکترین سوره قرآن میتونم کل مطالب قرآن را استخراج کنم!این خصلت انسجام قرآن و این هم خصلت کسی که در فضای قرآن نفس کشیده و قرآنی شده است.ایشون اینگونه قرآن می خواندند ماهم اینگونه قرآن می خوانیم!!!

آنچه نمی دانستند

بل کذبوا بما لم یحیطوا بعلمه ولما یأتهم تاویله چیزی را که نمی دانستند تکذیب کردند؛چیزی در قرآن بود که در چهارچوب ذهنیشان نمی گنجید وبه همین دلیل تکذیب می کردند. این هم تایید دیگری هست که بحث اصلی قرآن محتواهای بلند و عظیم اش است. خداوند از بندگان تعهد گرفته است که چیزی را که نمی دانی نه قبول و نه رد کن. نه تکذیب نه تایید.

ادامه بحث هویت اعجاز

در بحث هویت اعجاز نکاتی ماند. یک نکته تکمیلی درباره آیت،خود مفهوم آیت است:

نکاتی در مورد آیت

بار آیت رحمت بود و عام. بسم الله الرحمن  الرحیم،یک کلمه کم دارد. با این توضیح که الله خالق کل شی است.منشا خلق رحمت است و رحمتی وسعت کل شی پس به واسطه رحمت عامش خلق می کند. پس دومین اسمی که بعد الله است رحمن است. به همین دلیل اسم رحمن را هم مثل الله نمی شود روی کسی گذاشت؛ چون اسم خاص خداست. مگر به صورت عبدالله یا عبد الرحمن. اما سایر اسامی خدا مثل کریم، حکیم را میشود به عنوان اسم روی کسی گذاشت. رحمان، رحمت عام و فراگیر است و شامل تمام موجودات، افعال، تجلیات است، وحتی شامل شیطان و جهنم هم می شود اما رحمت رحمانی. پس هر چیزی محضر رحمت عام و رحمانی خداست و هر کاری که خدا می کند منشأش رحمت عام و رحمانی اوست. چه باران، چه باران سنگ؛رحمت رحمانی خداست.

هدایت؛ وجه اعلای رحمت رحمانی

برترین وجه اعلای رحمت رحمانی در خصوص انسان نعمت هدایت است؛همانطور که در سوره رحمن آمده است؛الرحمن*علم القرآن*خلق الانسان. در حالی که در نظم منطقی باید اینطوری باشد:الرحمن-خلق الانسان-علم القرآن. باید انسان خلق بشود تا قرآن به او آموخته شود و هنوز انسان خلق نشده قرآن به چه کسی می خواهد آموخته شود؟ اما نظم ارزشی به این است که علم القرآن-خلق الانسان. چرا؟

چون گرچه خلق انسان مقدمه زمانی تعلیم قرآن است، اما چون هدف خلق انس و جن عبادت و تکامل بوده است پس مقدم بیان شده است. به همین علت است که اگر کسی این تعلیم قرآن و هدایت را نداشته باشد از انسانیت هم به دور است.

انسانی که با قرآن ارتباط داشته باشد بیان دارد؛علّم القرآن*خلق الانسان*علمه البیان وگرنه مانند بهائم می شود.

قرآن در جاهای مختلف میفرماید که بالاترین و بارزترین نعمت رحمانی خداوند هدایت است. واین به خلقت ارزش می دهد: إنا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا. ما دودسته انسان درقبال رحمت های رحمانی، که بالاترینش هدایت است و رحمت های دیگر اعم از رزق و احیا و اماته، داریم؛ یا به نعمت دین ایمان آورده وسایر نعمت ها را شاکرند یا به نعمت دین ایمان نمی آورند و به سایر نعمت ها هم نتیجتا ناسپاس می شوند.

پس اگر مردم سپاس گذار و مومن باشند صفت رحیم شامل حالشان می شود؛ و کان بالمومنین رحیما خداوند صفت انسان های مومن را ذکر کرد؛ بسم الله الرحمن الرحیماما صفت دسته کافر را ذکر نکرده است. یعنی یک قسمت از این نظم طبیعی را خداوند حذف کرده است. این همان مطلب است که در آیت موج می زند؛ و این است که آیت بار رحمت دارد و می گوید من راهنما به سوی خدا هستم، بنابراین هدف بنده گوینده هم باید هدایت باشد نه برتری جویی و غلبه. کسی که دنبال برتری جویی است بوی بهشت به مشامش نمیرسد: تلک الدار الاخره نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض و لا فسادا: این منزلگاه آخرت است که آن را برای آنانی قرار می دهیم که در زمین نه برتری جویی می کنند و نه فساد.

گوینده آیات باید خدانما باشد

کلمه آیت نکته دیگری هم دارد؛خودِ گوینده چقدر نشان از خدا دارد؟! باید کسی باشد که دیدارش دل را متوجه خدا کند.

این عالِم، به اندازه خودش آیت است. القابی که درقدیم به کسی نسبت می دادند واقعا متناسب با حالش بود اما اکنون متناسب با درجات علمی است. اولین بار کلمه آیه الله به علامه حلی نسبت داده شده و واقعا هم نشان خدا بودند و در هفت سالگی مجتهد بودند!

فتح الفتوح پیامبر

عالمی که نشان از خدا داشته باشد حرفش قلوب را فتح میکند. فتح الفتوح رسول اکرم فتح دل ها بود. پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) مطلبی آورد که همه با آن مخالف بودند. هم ظالم، هم مظلوم،هم غنی هم فقیر.چون همه با بت پرستی انس گرفته بودند. این در حالی بود که می توانست با شعار های آزادی طلبی و عدالت خواهی قشر های ضعیف را دور خود جمع کند. اما پیامبر دل ها را فتح کردند. برای نافذ بودن حرفمان باید روی خود کار کنیم .خود را اصلاح کنیم.

بنابراین تاکید آیت بر هدایت است نه بر غلبه،پس باید مبحث آیت بودن قرآن رتبه اول را در جذب مردم به دین داشته باشد.

والحمد لله رب العالمین

سخنرانی حجت الاسلام نخاولی با عنوان برترین نشانه

شب هشتم رمضان المبارک 1435 - 15 تیرماه 1393

دریافت فایل صوتی با حجم 13 مگابایت

 ویژه نامه فاخر رمضان المبارک 1435

شماره هشتم

مؤسسه فرهنگی راه حق، مجموعه ای است با هویت کاملا مردمی و بدون هیچ گونه وابستگی به سازمان ها و نهاد های دولتی که هزینه های امور جاری و فعالیت های فرهنگی تبلیغی خویش را از مجرای مشارکت های مردمی و همچنین تولید و توزیع محصولات فرهنگی فاخر تأمین می کند.

لذا خواهشمند است در صورت تمایل، بمنظور جبران هزینه های طراحی و تولید این نشریه، توانمندسازی مجموعه در راستای تولید و توزیع حداکثری محصولات فاخر و تقویت و تثبیت زیرساخت های حوزه ی نشر مکتوبات حجت الاسلام نخاولی، در قبال دریافت این فایل مبلغی را به دلخواه از این درگاه پرداخت نمایید.

درگاه پرداخت آنلاین وبگاه گفتمان برتر