قربانگاه محبوب؛ سکوی پرشِ حکمت

---

قربانگاه محبوب؛ سکوی پرشِ حکمت

خلاصه ای ازنکات مطرح شده 
توسط حجت الاسلام دکتر نخاولی در جلسه سیر و سلوک قرآنی مورخ 25 مهرماه 1392

- حکمت چیست؟
گاهی ما اطلاعاتی بدست می آوریم. اگر این اطلاعات با هم متصل شوند به آن، علم اطلاق می کنیم و اگر این علم با نظام عالم ارتباطی پیدا کند معرفت نامیده می شود. اما اگر این معرفت چنان به صدر و ذیل عالم مرتبط شود که توانایی مدیریت صحیح زندگی در هر دو سرا را پیدا کند به آن حکمت می گوییم. نتیجه عملی حکمت کنترل نفس است. حکمت، معرفتی است که از ذهن عبور کرده و در نفس پیاده شده است. در حالات پیامبر می گویند هنگامیکه درباره معاد سخن می راند همچون فرمانده ای که دشمن را در پیش روی خود می بیند صحبت می نمود. این فقط ثمره حکمت است و از معرفت ذهنیِ صرف، چنین بر نمی آید.

- آیه حکمت
خداوند در آیه شریفه 269 سوره مبارکه بقره می فرماید:
«یُؤْتىِ الْحِکْمَةَ مَن یَشَاءُ  وَ مَن یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتىِ‏ خَیراً کَثِیرًا  وَ مَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ»
"خدا مطلقِ حکمت را به هر که خواهد عطا کند، و هر که را به حکمت رسانند خیر فراوانی بدو رسیده است، و این حقیقت را جز صاحبان خرد ناب متذکر نشوند."
این آیه شریفه هفته ها گفتگو را می طلبد اما به فراخور بحث جرعه ای از آن می نوشیم. اینجا سخن از مطلق حکمت است اما به هرکس به اندازه ظرف او عطا می شود. ظرف وجودی تفاوتی که با ظروف مادی دارد اینست که مثل بادکنک هر چه در آن بریزند حجمش توسعه می یابد و اگر چیزی نریزند چنان می خوابد که هیچ در آن نمی گنجد.

- آرزومندان حکمت
می فرماید حتی آرزوی حکمت را در سر داشتن، به معنی واقعی آرزو که منشاء حرکت باشد، نیازمند خرد و عقل ناب است. عقول ما اکثرا مشوب و آلوده است. لُبّ یعنی عقل خالص. همه به میوه گردو که از درخت می افتد گردو می گویند. وقتی پوست سبزش را می کنند باز هم گردوست. پوست سختش را که می شکنند باز هم گردوست. پوست نازکش هم همینطور. اما گردوی حقیقی همان مغز سفید آنست. ما نیز به عقل های آلوده مسامحتا عقل می گوییم اما عقل حقیقی همان لبّ است. صاحبان چنین عقلی طالب حکمت اند. البته باید گفت که آلودگی های عقل تنها در فضا های غیر اخلاقی ایجاد نمی شود بلکه برخی تغییر خواهی ها و قانون گریزی ها می تواند منشاء آن شود.

- شرط اساسی اعطاء حکمت
آیات قرآن کریم علاوه بر معانی ملکوتی تک تک آنها، از یک نظم و چینش ملکوتی بی نظیر بهره می برند، چرا که چیدمان آن از آن خداست: و رتّلناه ترتیلا.
با صرف دقت مشاهده می کنیم که آیه حکمت درست در میان آیات انفاق آمده است، آنجا که خداوند می فرماید شیطان شما را به فقر وعده می دهد و خداوند شما را به آمرزش. از این چینش آیات در می یابیم که شرط اساسی قابلیت دریافت حکمت، انفاق است : انفاق مال و جان.
- روح جاری در عید قربان
جریان عید قربان یک کلمه است: گذشتن از خواست و مطلوب. خداوند می فرماید : لن تنالوا البرّ حتی تنفقوا ممّا تحبّون. اگر از محبوب های غیر خدایی گذشتیم یکی از عطایای خداوند حکمتِ به این عظمت است.
باید فهرستی از محبوب هایمان ( خوراک، خواب، ...) تهیه کنیم و ببینیم چقدر می توانیم از آنها بگذریم. این یک معدله در هستی است که از هر چه بگذریم بالاتر آن را به ما می دهند و در هر چه بمانیم به پایین تر سقوط می کنیم. اگر از خواب گذشتیم و در نیمه شب به مناجات با خداوند پرداختیم آن عطایای شگفت نصیبمان می شود که خداوند در حدیث قدسی فرمود:" احدی نمی داند که چه برای شب زنده داران پنهان کرده ام." اگر این معنی را دریابیم دیگر خوابمان مثل حالت تجافی در نماز چنان سبک می شود که به محض رسیدن زمان از جا بر می خیزیم. گاهی شده که از بی خوابی بلند می شویم و نمازی در نیمه شب می خوانیم. این پسندیده است اما ارزش کار وقتی معلوم می شود که خواب شیرین و سنگین را برای شب زنده داری رها کنیم.

- دشمن ترینِ دشمنان
در روایات وارد شده:" دشمن ترین دشمنان نفس توست." آیا می توان متصور شد کسی به فلاح برسد ولی از دشمن خود پیروی کند. در جلسات پیش گفتگو شد که باید به فهرست اعمالمان بنگریم و ببینیم کدام مخالفت با نفس بوده و کدام موافقت. به هنگام مواجهه با غذاهای متنوع آیا همان ابتدا به سراغ خوشمزه ترین نمی رویم؟ آیا تا بحال سابقه داشته کسی پیروز شود و فرمانده اش دشمنش باشد؟

- حرکت روی خط اعتدال
البته باید توجه داشت که در این سیر مخالفت با نفس دچار افراط و تفریط نشویم. قدم اول انجام واجبات و ترک محرمات است. همینکه به نماز اهمیت بدهیم و مثلا با آرامش بخوانیم و سعی در حضور قلب کنیم و مقدمات( وضوی نیکو وسجاده و عطر و...) و مقارنات( رکوع و سجود و قنوت نیکو و ...) و تعقیبات آنرا به نیکویی بجا آوریم خوب است. قدم بعد رعایت مستحبات و مکروهات است( نماز شب و سه روز روزه در ماه و 50 آیه قرآن در روز و...) وگرنه معنی ندارد کسیکه در قدم اول کاهلی می کند قدم های بعدی را بردارد. با این حرکت های هیجانی هم به نفس آسیب جدی می زند و هم باعث ازار و اذیت اطرافیان می شود. حتی در عبادات هم نباید تابع نفس بود.
این سیر صعودی در اعمال ابتدا هم در کمیت است و هم در کیفیت اما در مقطعی به خاطر محدودیت شبانه روز تنها در بردار کیفیت پیشرفت می کند. این پیشرفت و ازدیاد را باید چنان مدیریت کردکه نه موجب آزار دیگران شود و نه با این بهانه و ترک اعمال نوافل باعث ضایع شدن خودمان بشویم.

- ادامه نامه مرحوم بیدآبادی و شرح مختصر آن
"... بعد آنکه نفس را پاکسازی( از معصیت ها و خواهش ها) کردی به دل خود رجوع کن. اعتقادات خود را به استدلال محکم کن و درونت را به خلق و خوی فرشتگان آراسته کن و آداب و عبادات را با شرایط آن رعایت کن. البته این مراتب والا با آرزو و هوس حاصل نمی شود و با ظاهر سازی و قبا و عبا و انگشتر و نسب نیکو بدست نمی آید. باید از دنیا بگذری و محبت آنرا از دل بیرون کنی.... کاری نداشته باش که دنیا به کام چه کسی شد و مبادا به نشستن در حلقه یاران و تفاخر به آنان مشغول شوی..."
(باید توجه داشت این عبارات خطاب به مرجع تقلید زمان است. هر کسی نقطه ضعف هایی دارد که اگر آتها تحریک شود خود را نشان میدهد. باید خود را شناخت. انگاره غلط از خودمان خیلی کار دستمان می دهدو ناگهان مبینیم درونمان حسادت ریشه دوانده در حالیکه می پنداشتیم ما از اینها بری بوده ایم. باید خود را محاسبه کرد تا قبل وقوع، واقعه را علاج کنیم. همه مشکلات زندگی حاصل همین بی حساب و کتاب بودن هاست. وقتی خود را نمی شناسیم وظایف خود را هم نمی شناسیم و قاعدتا ترتّب آنها را نمی دانیم و به ظرفیت های خود آگاهی نداریم. باید دید اعمالمان ما را به کجا رسانده است)
" اعمال سخت موجب اصلاح قلب و موجب ماندگاری در بهشت می گردد... اگر نفس را به کار نگیری او تو را به بازی می گیرد. رستگار کسی است که نفس را بپالاید و از خواهش های باطل باز دارد... در زیارت بر حذر باش ازینکه با خواندن عبارات زیارت از دروغ گویان باشی..."

- یک یادآوری در باب عید سعید غدیر
بزرگان همواره در بزرگداشت این عید الله الاکبر می کوشیدند و به ان توصیه می کردند. زیرا نمی شود کسی مرید کسی باشد و این ارادت خود را بروز ندهد واصلا ارادتی ارادت است که بروز کن. و ابراز آن موجب رشد می شود. اگر میخواهیم برای همسر و فرزندان لباس یا هدیه ای در سال بخریم در این ایام بخریم. و در حد امکان به سرور شرعی و بیان کمالات حضرت امیر المومنین علیه السلام بپردازیم به گونه ای که اگر فردی وارد خانه ما شد بفهمند افراد خانه عاشق فردی هستند و این روزها عشقشان طلوع کرده است.

الحمد لله رب العالمین

***

 جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" بررسی حدود افراط و تفریط در تهذیب نفس"

مورخ 25 مهرماه 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 9 مگابایت

---

پ.ن:

- سامانه اطلاع رسانی اختصاصی وبگاه گفتمان برتر راه اندازی شد؛ برای آگاهی از مطالب جدید این وبگاه عدد 3 را به شماره"50002340400166" ارسال نمائید.

مطالب مرتبط:

- بررسی ضرورت و اهمیت محاسبه در فعالیت های اجتماعی

- بررسی رابطه ی ایمان و محاسبه

- احساس فقر و بیچارگی نسبت به قیامت، نقطه ی مرکزی تقوا

- معرفی جلسات سیر و سلوک قرآنی

- معرفی حجت الاسلام و المسلمین نخاولی

- درج این مطلب در سایت عمارنامه

بررسی ضرورت و اهمیت محاسبه در فعالیت های اجتماعی

---

عرفه، عبادت یکروزه و رشد یکساله

خلاصه ای ازنکات
مطرح شده توسط حجت الاسلام نخاولی در جلسه سیر و سلوک قرآنی مورخ 18 مهرماه 1392

- این طفل یک شبه ره صد ساله می رود

ارزش معنوی دهه  اول ماه ذی الحجه اگر از ماه رمضان بیشتر نباشد کمتر نیست. در این دهه شب و روزی است که چه بسا از شب قدر افضل است و روایات ما تصریح دارند که شب قدر و روز عرفه  و شب عید قربان زمان ارتقاء معرفت و اعتراف به گناهان است و آیا می توان فرض کرد بدون معرفت به گناهانمان که مولود محاسبه درست و دقیق  است اعترافی حقیقی صورت پذیرد؟

باید این اوقات را قدر دانست. هر شغل و مشغله ای داریم، باید مثل سفرهای زیارتی اوقاتمان را فارغ کنیم تا به اعمال این روزها برسیم. مراجع قانون گزاری هم باید در اینچنین روز هایی ساعات کاری را به حداقل برسانند. در هر حال اگر در این زمان ها دغدغه و اعمالی نداشتیم یعنی دنیا برایمان مهم تر است، البته دغدغه قبل از تذکر دیگران به معنای در راه بودن است.

خلاصه اینکه اگر روز عرفه را درک کنیم حداقل به اندازه یک سال جلو می افتیم.

"و اما ادامه شرحِ  نامه مرحوم بید آبادی ..."

- راهی از میان سختی ها

آیا دنیا چیزی غیر از یک لقمه و یا لباس ویا همسر و .. است؟ اینها نمود هستند و بود نیستند... هر آنکه در راه خدا خود را به زحمت انداخت اهل بشارت است. انسان بزرگ از آن رو که همت های بزرگ دارد و در مسیر های صعبِ وصول به خدا می افتد، جسمش همیشه در سختی است. (همسر یکی از شهدا بعد شهادت ایشان می فرمود: شکر خدا که رفت، آخر از بس کار می کرد چشمش از بیخوابی همیشه کاسه خون بود). با به جا آوردن با اشتیاق نوافل به خدا تقرب بجو. چه کسی از صحبت با  رفیقش خسته می شود می خواهد به سرعت تمامش کند که برخی با نماز اینچنین اند؟... در زیر آسمان خدا اولیایی می زیَند که جز حق کسی آنها را نمی شناسد... اگر قادر به این اعمال نبودی لا اقل راه اصحاب یمین را ییش بگیر. در اغلب مردم نفع و خیری برای تو نیست و اما کسانی که از ارتباط با آنها ناچاری با آنان راه مدارا پیش بگیر تا جایی که دینت را سرسری نگیری.( اغلب کارهایمان واکنشی شده یعنی بدون فکر کار می کنیم... )

- دو ساحتِ مؤمن

نفست را در چراگاه رخصت های شرعی رها نکن. اینها برای اهل زمان که صاحب عقول ضعیفند گذاشته شده نه سالک راه. (اگر میخواهی رشد کنی نباید به حداقل ها اکتفا کنی.) مولای متقیان از نان جوی آغشته به روغن پرهیز می کرد. مبادا بگویی که اینها حلالند.( آنچه حرام نیست برای سطح اول حرکت مجاز است. این مسلِم است که در 4 ساحت واجب مستحب مکروه و مباح در گردش است اما مؤمن تنها دو ساحت دارد: واجب و مستحب. زینهار از فرورفتن در مباحات که لذت مناجات می رود.)

- فرار از ریاست طلبی

 زینهار از طلب ریاست.( اگر کسی در مجموعه ای در صورتی که  نفر اول نباشد انگیزه اش کم می شود بداند که ریاست طلب است. این حال را باید درمان کرد ولو به کناره گیری. پذیرفتن ریاست با دو شرط جایز است: یکی آنکه از عهده آن عِلماً و عملاً برآید و دوم آنکه خودش در حین انجام کار ضایع نشود. شیطان را نیز طعم اول بودن زمین زد. در اجنه اول بود و برملائکه پیشی گرفت اما همینکه گفتند بر انسان سجده کن نتوانست اول نباشد و تمردّد کرد. اگر کسی دوست دارد دیگران از او اجازه بگیرند بداند که در او ریاست طلبی وجود دارد.)

- عالم بی عمل

 حتی از مجالست با ریاست طلبان حذر داشته باش، مخصوصا آنکه بدون علم ادعای آن را می کند. (امیر مؤمنان احادیث گرانبهایی در این باب دارند که باید نصب العین قرارشان  داد:

1- «من عمل بغیر علمٍ کان ما یفسده اکثر ممّا یصلح» به زبان عامیانه یعنی آنکه بدون علم کاری بکند خرابکاری هایش از درستکاری اش بیشتر است.

2- «العامل بغیر علم کسائر علی غیر طریق فلا یزیده سرعه اسّیر الا بِعد من طریق واضح» کارگزار بدون علم مثل راه رونده در بیراهه است هر چه سرعتش بیشتر باشد دوری اش از شاهراه بیشتر می شود. اینچنین آدمی خدا را فراموش کرده و خدا او را به فراموشی سپرده است.)

- لذت طعام معنوی یا اطعام معنوی؟

در جلسه گذشته گفتیم که یکی از آزمون ها اینست که ببینیم آیا از اطعام و انفاق بیشتر لذت می بریم یا از خوردن. این در اطعام های مادی بود اما حکایت امر در اطعام های معنوی عکس این است، یعنی باید دید آیا از سخنرانی برای دیگران بیشتر لذت می بریم یا به گرفتن و بکار بستن آن حقایق. یا اینکه از یاد گرفتن معارف الهی بیشتر لذت میبرم یا امور مادی مثل مسافرت و تفریح و حتی درس خواندن و ...؟

- جغرافیای آیه ی محاسبه(آیه 18 سوره ی حشر)

وقتی از زاویه تناسب آیات، به سوره مبارکه حشر می نگریم به اهمیت جایگاه محاسبه بیشتر پی می بریم. متوجه می شویم این سوره به چند بخش اصلی پی در پی تقسیم شده است:

الف) تسبیح خداوند (که یعنی دیدن نقص های خود)

ب) جنگ های پیامبر و یهود، و جهاد مسلمین با آنها

ج)برخورد صمیمی انصار با مهاجرین. در این  بخش باید توجه داشت که گاهی انصار خانه شان که همان یک اتاق بود را با پرده ای تقسیم می کردند. ما اغلب اهل انفاقیم اما باید دست روی حساسیت هایمان بگذارند تا معلوم شود چه کسی اهل حقیقت است و چه کسی اهل مجاز. و باید بدانیم خداوند تا این را معلوم نکند دست از سر مدعی ایمان برنمی دارد.( اوایل سوره مبارکه عنکبوت) روزی فردی آمد پیش بنده و گفت که بسیار مشتاق به اصلاح است و اصلا همه ی دغدغه اش اصلاح است، گفتم راست میگویی؟ گفت آری! گفتم نصف مالت را ببخش! اندکی فکر کرد، گفت خیلی سخت است! نکرد و از آن به بعد هم دیگر جلسه نیامد! البته هرچند وقت یکبار می آید اما نه به جدیت سابق.

د) آیات محاسبه

ه)آیات انتهایی سوره که در جلالت قرآن و برشمردن اسماء الهی وارد شده اند که مستحب است شب ها قبل خواب خوانده شوند.

همانطور که می بینیم این آیات بعد آیات مربوط به رزمندگان فی سبیل الله و انصارِ از خود گذشته آمده و به آنها فرمان تقوا پیشگی و محاسبه می دهد. چرا به این گروه ؟

- کار اجتماعی و غفلت از نیّات پاک اول کار

گاهی اوقات نیت کار از ابتدا خدایی است اما در اثناء مشغولیتِ کار، از آن غفلت می شود. کارهای اجتماعی از آن جهت که بلند مدت تراست وبعضا در معرض دید دیگران است بیشتر از این ناحیه ضربه می خورد. ازجمله این غفلت ها این است که اگر در حوزه فعالیت ما مجموعه ای خوب کار می کند و ما تبلیغش نمی کنیم یعنی شیطان، درون ماست. اگر روح محاسبه در بازه های مشخص نیّات را به میز ارزیابی نکشد همه فعالیت های اجتماعی خوب بر باد می رود . باید سلوک فردی با سلوک اجتماعی متعادل باشند وگرنه به سرنوشت انذار داده شده توسط آخر آیه مبتلا می شویم و از فاسقون خواهیم بود.

الحمد لله ربّ العالمین

***

 جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" بررسی ضرورت و اهمیت محاسبه در فعالیت های اجتماعی"

مورخ 18 مهرماه 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 9 مگابایت

پ.ن:

- سامانه اطلاع رسانی اختصاصی وبگاه گفتمان برتر راه اندازی شد؛ برای آگاهی از مطالب جدید این وبگاه عدد 3 را به شماره"50002340400166" ارسال نمائید.

مطالب مرتبط:

- بررسی رابطه ی ایمان و محاسبه

- احساس فقر و بیچارگی نسبت به قیامت، نقطه ی مرکزی تقوا

- زندگی بدون محاسبه، زندگیِ "باختن"

- حقایق و اعمال روز عرفه از کتاب شریف المراقبات

- معرفی جلسات سیر و سلوک قرآنی

- معرفی حجت الاسلام و المسلمین نخاولی

بررسی رابطه ی ایمان و محاسبه

---

محاسبه، بررسی آثار اعمال بر روند زندگی است نه بررسی اعمال

خلاصه ای ازنکات
مطرح شده توسط حجت الاسلام نخاولی در جلسه سیر و سلوک قرآنی مورخ 11 مهرماه 1392

نکته 1: تفاوت حدیث قدسی با قرآن

حدیث قدسی و قرآن هر دو کلام خدا هستند ولی حدود 10 فرق دارند که اصلی ترین آن اینست که حتی لفظ قرآن لفظ وحی است اما حدیث قدسی در قالب لفظ معصوم در آمده است.  در کتب آسمانی لفظ و معنی هر دو وحی است. اما در حدیث قدسی گویی معنی از خدا و مترجم آن به شکل الفاظ معصوم است.

نکته 2: قدم اول، شستن کینه ها

تا در دلی کدورت باشد حقیقت در آن منزل نمی کند. مرحوم حسینقلی همدانی به میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمه الله علیهما پس از برخورد عجیبی که موجب تنبه ایشان شود فرمودند حتی اگر به جهات شرعی از قومی کینه به دل داری تا جلوی پایشان کفش جفت نکنی راه نمی افتی.

مطلق بغض بد نیست، در روایت داریم: هر که برای خدا دوست بدارد و برای خدا بغض بورزد و برای خدا عطا کند در ملکوت او را به بزرگی یاد می کنند. مسئله اینست که کینه و کدورت بر دل ننشیند. این است که سد راه می شود.

رو، سینه را چون سین ها هفت آب شوی از کین ها        وآنگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو 

- هنر ما : مخالفت با نفس

هر چند که مقابله با نفس سخت است اما همه هنر ما همین است. قصه آن مرتاض با امام صادق علیه السلام را شنیده اید؟ همانی که توانست بگوید چه درمشت امام است و به امام گفت این قدرت را از مخالفت با نفس یافته. او کافر بود . امام فرمودند اسلام بیاور. گفت نه. فرمودند طبق رویّه ات با نفست مخالفت کن و او اسلام آورد و همه آن قدرت ها که در حال کفر بدست آورده بود از میان رفت.

این عجیب نیست. ریاضت از هر نوعش در همان فضا قدرت می آورد. ریاضت نفسانی هم قدرت نفسانی می آورد.

حقیقتا تا حالا با نفسمان چه کرده ایم؟ در لباس پوشیدن ها، خوردن ها و همه اعمالمان آیا با نفس مخالفت کرده ایم یا موافقت؟ باید دانست که نفس در موافقت تقویت می شود. کم پیدا می شود کسی که حقیقتا با نفسش مخالفت کند. لذت تمایل می آورد و تمایل، تاثّر می آورد و در نتیجه تعلق حاصل می شود.

باید از سلطنت شکم در آمد. باید از سلطنت معاشرت های دل به خواه و غیر الهی در آمد. معیار دوستی هایمان چیست؟ خوش تر سپری کردن اوقات یا رضایت خدا هر چند که مخالف میلمان باشد؟ اگر از 10 تصمیم نفسانی 5 تا را مخالفت کردیم تازه نمره مان از بیست می شود 10.

- سفارش های مرحوم بید آبادی به میرزای قمی ^{رحمه الله علیهما}

مرحوم بیدآبادی در نامه ای به مرحوم میرزای قمی این نکات را به وی متذکر میشوند: - اگر قصد رشد داری علوم رسمی حوزه بهترینشان را آنهم به حد کفایت بخوان و مابقی عمر را به یافتن حقیقت بگذران. – علم به زیاده خواندن نیست. از کتاب علمی نمی جوشد و این درون توست که باید چشمه معارف شود. –متخلق به اخلاق روحانیان شو تا آشکار شود. – گرسنگی را دریاب که آثار و فواید بسیار دارد. – 40 روز برای خدا خالص شو تا چشمه های حکمت از دلت بر زبانت جاری شود. – اهل دنیا کودکانند. مرد باش و در طلب آخرت باش. – دنیا وهم و پندار کودکانه ای بیش نیست.

 

- تفسیر آیه محاسبه

گفتیم که در آیه شریفه 18 سوره مبارکه حشر خداوند می فرماید:

یَأَیّها الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ لْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ  وَ اتَّقُواْ اللَّهَ  إِنَّ اللَّهَ خَبِیرُ  بِمَا تَعْمَلُون

تمامی مباحث محاسبه در همین آیه شریفه گنجانده شده و این آیات علاوه برآن موارد دیگری را هم پوشش می دهد. فهرست مباحث محاسبه از همین آیه برداشت شده است. جا به جای این آیه شریفه با انسان سخن می گوید.

- جغرافیای آیات قرآن

اینکه هر آیه بین چه آیاتی قرار دارد خودش داستانی دارد. این آیه در ادامه ذم و جهنمی شمردن منافقان و  یهودیان بنی قریظه و بنی نضیر آمده است و این یعنی اگر کسی این آیه را در زندگی اش بطور جدی به کار نبندد خطر گرفتار شدن به عاقبت آنها تهدیدش می کند.

- چرا خطاب به مومنان؟

می توان پرسید اگر آیه امر به تقوی می کند و تقوی همان حفظ است، چرا فقط مومنان را مخاطب قرار داد در حالیکه همه مردم محتاج آنند و تعبیر یا ایها الناس جامع تر به گمان می رسد. این نشان می دهد با اینکه همه مکلف به رعایت تقوی (و مصداق آن محاسبه ) هستند اما هر کسی موفق به آن نمیشود.

به همین روش در باره هدایتگری قرآن در جایی می فرماید هدی للناس و جایی للمتقین. همه می توانند از قرآن بهره بگیرند اما توفیقش تنها نصیب متقین می شود.

این آیه به زبانی می فرماید: ایمان حقیقی حتما تقوی می آورد و تقوی حقیقی حتما محاسبه می آورد.

- چرا " ما قدّمت" ؟

می شد خداوند بفرماید هر نفسی ببیند به چه عمل کرده: ولتنظر نفس اعماله. پاسخ اینست که خداوند از ما محاسبه عمل نخواسته، نه اینکه بنشینیم و فهرست کار های خوب و خطا را لیست کنیم. ثبت اعمال که دردی را دوا نمی کند. نمی فرماید ببین چه کرده ای، می فرماید ببین اعمال با تو چه کرده اند. عالمی که افزون بر 100 کتاب دینی داشت بعد مرگ در خواب به یکی از دوستانش گفت: هیچ کدام از آنها دستم را نگرفت، فقط سیبی که به دست یتیمی دادم به دادم رسید.

باید دید که عبادات با ما چه کرده اند، ما را بالا برده اند یا زمین زده اند. باید باطن اعمال را کاوید. در خطبه متقین داریم که "متقین فقط گوشهایشان را به علم نافع می سپارند". این از مراقبت ازقوه سامعه که ادراکی است. قوای تحریکی هم همینطور. اگر منبر می رویم به خاطر شهوتِ صحبت است یا بخاطر خدا؟

- دو آزمون نیت سنج

چگونه می شود تشخیص داد محرک اعمال ما شهوت است یا وظیفه؟

 یک - باید دید اگر مثلا برای دیگران در تدریس یا ارائه یا... برای مطالعه وقت می گذاریم، اگر اینها نبود هم همانقدر مطالعه می کردیم؟ اگر جواب منفی است باید بدانیم که داریم به سمت ریا و نفاق درونی می رویم. اگر مبتلا به این بودیم باید آن کار را کنار بگذاریم.

دو – از اینکه خودم بخورم لذت بیشتری می برم یا از لذت دیگران؟

اینها را باید تمرین ذهنی و درونی داشته باشیم وگرنه به این اوضاع غالب  می رسیم که یتیم ها رها شده اند و یا اگر جمع ما را تحریک کند انفاق می کنیم وگرنه در امر خیر پیش قدم نمی شویم.

- سخن آخر

خداوند فرمود: من جاء بالحسنه. باید حسنه را به سلامت به دست صاحبش رساند. اما افسوس که گاهی قبل عمل، با نیت مان آن را باطل می کنیم و گاهی در حین عمل و گاهی بعد عمل و گاهی هم سال ها بعد.

والحمد لله رب العالمین

***

جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" بررسی رابطه ی ایمان و محاسبه"

مورخ 11 مهرماه 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 8 مگابایت

---

مطالب مرتبط:

- احساس فقر و بیچارگی نسبت به قیامت، نقطه ی مرکزی تقوا

- زندگی بدون محاسبه، زندگیِ "باختن"

- معرفی جلسات سیر و سلوک قرآنی

- معرفی حجت الاسلام و المسلمین نخاولی

احساس فقر و بیچارگی درمقابل خداوند، نقطه ی مرکزی تقوا

---

احساس فقر و بیچارگی در مقابل خداوند، نقطه ی مرکزی تقوا

خلاصه ای ازنکات
مطرح شده توسط حجت الاسلام نخاولی در جلسه سیر و سلوک قرآنی مورخ 4 مهرماه 1392

معنای حقیقی صراط مستقیم

حالت ما در مواجهه با حقایق همان صراط ماست. یعنی اگر به راحتی حقایق را پذیرفتیم و به کار بستیم از روی پل صراط نیز به راحتی عبور می کنیم.

در حوزه عمل هم اگر در برابر لذایذ و مطلوب هایمان به سرعت جلو می پریم، از روی پل صراط هم به سرعت سقوط می کنیم. اگر هم گاهی خوب هستیم و دوباره می لغزیم، وضعیتمان رو ی صراط هم به همین منوال است.

مگر نه این است که پل صراط شاهراه وصول ما به خداست؟ و نامه اعمال همین صفحه نفس ماست؟

اگر کسی در این دنیا در درجات نفسش جوری عمل کرد که از طبیعت و برزخ آن گذشت در آن دنیا صراطی ندارد( چون آن را طی کرده) و مستقیم به بهشت و لقاء پروردگار می رسد.

راه حفظ تعادل در صراط مستقیم

در روایات فرموده اند: «صراط مستقیم از مو باریک تر و از لبه شمشیر برنده تر است». پس راه فهم حقایق و معارف الهی و عمل و باور به آنها بسیار دقیق و لطیف است. این مسیر دقیق از میان افراط ها و تفریط ها می گذرد که باید خیلی مراقب باشیم که به دام این دو نیفتیم.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی نخاولی

چند مثال از افراط و تفریط

گاهی ممکن است فردی با این مسئله روبرو شود که « اگر علمی فرابگیری و به آن عمل نکنی این علم برایت وبال است و تو را دور تر می کند» و با خود می گوید که «پس ندانیم و نفهمیم تا مسئولیتمان کمتر باشد». غافل ازاینکه فرانگرفتن علم اگر انتخابی باشد و در این حالت جهل، عمدی خطایی انجام دهیم دو عقوبت داریم. حضرت عیسی ^{علی نبینا و آله و علیه السلام} می فرمایند:« نگو نفهمم مبادا به آن عمل نکنم، بگو امید است بفهمم و به آن عمل کنم».

در امالى شیخ مفید به سند خود از مسعدة بن زیاد روایت شده که گفت از امام صادق ^{علیه السلام} شنیدم که در پاسخ کسى که معناى این بخش از آیه « فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ» را پرسید، فرمود: «خداى تعالى روز قیامت به یک یک بندگان خود مى‏فرماید: بنده من! بگو ببینم در دنیا عالم بودى یا جاهل؟» اگر بگوید عالم بودم مى‏پرسد پس چرا به علم خود عمل نکردى و اگر بگوید جاهل بودم مى‏فرماید چرا علم نیاموختى تا بدان عمل کنى؟ با همین حجت او را مجاب مى‏کند و حجت بالغه این است».

مثال دیگر از افراط و تفریط اینکه فرد می شنود:« اگر تقوی نداری مسئولیتی را نپذیر» و با خود می پندارد پس از این هیچ کاری را نمی پذیرم چون تقوی ندارم». غافل از اینکه منظور عمده این سخن این است که در فراهم آمدن تقوا کوشا باش. نه اینکه در همین بی تقوایی بمان و گوشه نشین شو. اینها خود، عذر بدتر از گناه است.

ابتدایی ترین مراتب تقوی

از ابتدایی ترین مراتب تقوی این است که در مورد دیگران قضاوت نکنیم. . گاهی فرد درباره خدا و کلام او بدون بیّنه قضاوت می کند که می شود تفسیر به رای. گاهی هم درباره اطرافیان دست به قضاوت بدون دلیل می زند. چه بسا کسی که مثلا امروز جواب سلام مارا با سردی داد سردردِمیگرنی داشته. همینطور است وقتی با یکی از معارف الهی آشنا می شویم نباید خود را فراموش کنیم آن را به دیگران تطبیق دهیم. هر کس جوابگوی اعمال و سرنوشت خودش است.(برای تفصیل این جمله به متن جلسه قبل مراجعه شود.)

یک پرسش اساسی

عقل حکم می کند قبل از هر سفر وسیله نقلیه خود را معاینه فنی کنیم و معایب و نقائص آن را بر طرف کنیم. سوال اینجاست که آیا قبل از سفر به ابدیت، مَرکب و وسیله نقلیه خود را که همین نفس ماست، به دقت معاینه کرده ایم؟ آیا فهرستی از رذائل و نقطه ضعف های خود تهیه کرده ایم؟ و آنقدر برایمان مهم بوده که آنها را بنویسیم؟ اگر کسی اینچنین کاری نکند هیچگاه اصلاح نمی شود و به مقصد نمی رسد.

راستی چرا چنین کاری نمی کنیم یا تا بحال نکرده ایم؟

دغدغه تغییر و بهتر شدن

یک کاسب برای تخفیف ندادن به مشتری و در عین حال از دست ندادن او چندین جمله در ذهنش دارد. چون قبلا به آن فکر کرده، چون دغدغه آن را داشته است.

همینطور کسی که روزه مستحب دارد برای اینکه از نپذیرفتن دیگران فرار کند و هم دیگران نفهمند روزه است (که اصل در مستحبات پنهانی بودن است) جمله هایی در ذهنش دارد، چون قبلا به آن فکر کرده، چون دغدغه آن را داشته است.

اگر دغدغه بهترشدن داشته باشیم همانطور که ماشین را معاینه فنی می کنیم نفسمان را دقیق ترمحاسبه می کنیم. چون ظاهرا عقلمان در موارد مشابه بسیار فعال است. مسئله، دغدغه بهتر شدن است.

تنها ضربه زننده و رشد دهنده

همین شیطانی که اورا عامل ضعف های خود می دانیم بسیار به اولیای الهی خدمت می کند، به این نحو که آن ها را وسوسه می کند ولی آنها فریب نمی خورند و رشد می کنند. از طرفی همان پیامبری که تمام عالم از مسیر وجود او فیض می برند نتوانست برای ابوجهل کاری بکند چون خودش نمی خواست و در را از درون بسته بود. پس همه چیز خود آدمی است تنها ضربه زننده و رشد دهنده خود ماییم و اگر به فکر نباشیم از دست هیچ ولیّ خدایی کاری بر نمی آید.

تفسیر آیه محاسبه

خداوند در آیه شریفه 18 سوره مبارکه حشر می فرماید:

«یَأَیّها الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ لْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ  إِنَّ اللَّهَ خَبِیرُ  بِمَا تَعْمَلُون»

این آیه نکات ظریفی دارد که در این نشست به لغات آمنوا و اتّقوا می پردازیم.

مخاطب آیه کیست؟

گاهی پس ازکلمه آمنوا در قرآن کریم، لحن توبیخی است که با سطح پایین تری از ایمان سر و کار دارد. گاهی هم مثل اینجا از ایمان حداقلی تا ایمان حد اکثری را شامل می شود.

معانی تقوی

تقوی یعنی حفظ. تقوی از جنس عمل نیست بلکه یک حالت درونی است که سر منشاء اعمال است. تقوی فقط پرهیز نیست بلکه دو بار معنایی دارد.یکی بار ایجابی و دیگری سلبی. اگر متعلَّق آن الله باشد، ایجابی یعنی بشارتی است. معنای اتّقوا الله می شود "خود را در حفاظ خدا قرار بدهید". اما اگر متعلَّق آن نار باشد معنایش سلبی و بار انذاری دارد، یعنی "خود را از آتش حفظ کنید." هرچند آن هم تلویحا می فرماید در قدم دوم از آتش به خدا پناه ببر.

روح تقوی

برای فهمیدن روح تقوی باید به خود قرآن مراجعه کرد. خداوند در آیات شریفه 5 تا 10 سوره مبارکه لیل می فرماید: « فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى‏ وَ اتَّقَى‏ (5) وَ صَدَّقَ بِالحُسْنىَ‏(6)  فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَى‏ (7) وَ أَمَّا مَن بخِلَ وَ اسْتَغْنىَ (8) وَ کَذَّبَ بِالحُسْنىَ (9)‏ فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى (10)»

 یعنی:

« امّا آنکه عطا کرد و تقوی داشت، (5)و نیکویی را تصدیق کرد، (6)بزودى راهِ آسانى پیش پاى او خواهیم گذاشت. (7)و امّا آنکه بخل ورزید و خود را بى‏نیاز دید، (8)و نیکویی را به دروغ گرفت، (9)بزودى راهِ دشوارى به او خواهیم نمود(10)»

این نوعی تقابل مرکّب است که سه صفت نیک در برابر سه رذیله قرار نهاده شده اند. عطا در برابر بخل، تصدیق نیکی در برابر تکذیب آن و در برابر تقوی استغنا را می بینیم که به ما اشاره می کند تقوی همان حالت و احساس فقر در برابر ذات غنی پروردگار است. باید سعی کنیم این احساس فقر را در خود زنده کنیم و بپرورانیم که روش آن در منزل مقتضی گفته خواهد شد انشاء الله. با زبان دل ندایمان این شود:

پرِّ کاهم در مصاف تند باد               خود ندانم در کجا خواهم فتاد

ملاک حقیقی بودن ادعا ها این است که اگر کس دیگری همین حرف را به ما بزند آیا ناراحت می شویم یا نه. مثلا اگر می گوییم « من که هنوز آدم نشده ام» ،اگر کسی گفت « تو هنوز آدم نشده ای» چه حالی پیدا می کنیم؟

سخن آخر: تقلید در اعتقادات ممنوع

همه این حرف ها تفکرات گوینده است که هر چند برای خودش یقینی شده است اما شنونده باید در آنها تحقیق کند و به تقلید حتی از حرف استاد اکتفا نکنند. زیرا از اعتقادات می پرسند و باید پاسخ داشته باشیم.

و الحمد لله ربّ العالمین

***

جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" احساس فقر و بیچارگی در مقابل خداوند، نقطه ی مرکزی تقوا "

مورخ 4 مهرماه 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 7 مگابایت

مطالب مرتبط:

- معرفی جلسات سیر و سلوک قرآنی

- زندگی بدون محاسبه، زندگی "باختن"

- صوت جلسات سیر و سلوک و نهج البلاغه ی استاد نخاولی

- درج این مطلب در سایت عمارنامه

زندگی بدون محاسبه، زندگیِ "باختن"

---

زندگی بدون محاسبه، زندگیِ "باختن" است

خلاصه ی بیانات حجه الاسلام و المسلمین دکتر نخاولی در جلسه سیر و سلوک قرآنی مورخ پنج شنبه شب 28 شهریور 1392- مسجد المنتظر

در این جلسه به بیان تذکراتی که خود، مقدمه ای بر مباحث بعدی است اکتفا شد که تحت عناوین زیر به آنها اشاره می کنیم:

-زندگی بدون محاسبه:

در کاغذ های باقیمانده از شهید حسین قجه ای برگه های محاسبه ای یافت می شود که در موارد زیر از خودش حساب کشیده است: تلاش فکری، ژرف نگری، اوقات تلف شده، سکوت در مقابل حرف باطل، بی نظمی، تحمل درد و رنج، نماز بی روح و...

زندگی بدون محاسبه زندگی باختن است.

با محاسبه ما از انفعال در می آییم و فعال می شویم.

شیطان رجیم وقتی بخاطر عباداتش به ملکوت راه پیدا کرد ابدا فکر نمی کرد در مقابل خدا خواهد ایستاد چون کبر پنهان خود را محاسبه نمی کرد وگرنه فکری برایش می کرد. خداوند در آیه 34 سوره مبارکه بقره فرموده: وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلَئکَةِ اسْجُدُواْ لاِدَمَ فَسَجَدُواْ إِلَّا إِبْلِیسَ أَبىَ‏ وَ اسْتَکْبرَ وَ کاَنَ مِنَ الْکَافِرِین. کلمه کان می رساند این استکبار و کفر ولو پنهانی در او بوده است.

-ماهیتِ انذاری چهار منزل اول:

در سلوک عملی، چهار منزل اول یعنی بیداری، توبه، محاسبه و انابه، انذار و هشدار بر بشارت می چربد چون باید موتور نفس را حرکت بدهد.

در مقابل این هشدار ها نباید نا امید شد. در دل هشدار های حق تعالی امید نجات نهفته است یعنی اولا امکان اصلاح را هنوز داری. دوم اینکه توانش را هم داری و لطیف تر از همه اینکه دوستت دارم.

هر غضبی در دلش رحمت است چون فرمود : رحمتی وسعت کل شی. و غضب هم در دایره همین کل شی است.

انذار استاد دو کار میکند: یکی تحریک فرد و دیگری اتمام حجت کردن.

-کار اصلی ما در این دنیا

کار اصلی ما در این دنیا ساختن خود و پرداختن به خویشتن است.

ما چیزی به نام فدای اجتماع شدن نداریم. این ایده کمونیست ها بود.

هدف اصلی درخت میوه دادن است. وقتی به رشد رسید لاجرم سایه هم می دهد.

اگر کسی برای مسئولیتی آمادگی علمی و اخلاقی ندارد پذیرفتن آن زائل کردن خود و آن موقعیت است.

برخی اساتید عرفان فقط در صورت حفظ و رشد معنویات اجازه ورود شاگردان در مناصب را می دادند. برخی را نیز بدون شرط منع می کردند.

خداوند در آیه 84 سوره نساء فرمود: فَقَاتِلْ فىِ سَبِیلِ اللَّهِ لَا تُکلَّفُ إِلَّا نَفْسَکَ. از همین روست که در سوره مبارکه مزمل( که بر خلاف مشهور، طبق شواهدی دومین سوره نازل شده است) پس از ابلاغ رسالت در مرتبه قبلی، اکنون دستورات خودسازی ویژه ای به پیامبر می دهد. تهجد پیامبر نیمی از کل شب را در بر می گرفت چون بار مسئولیت سنگین بود.

اگر کسی بدون خودسازی ظاهرا باری را بر میدارد بداند که حقیقتا دارد بار و خود را به زمین می زند.

برخی اساتید می فرمودند: اگر نسبت به شاگردان حس خود برتر بینی داری لطف کن و درس نده. چون در ظاهر معارف الهی را به آنها می آموزی اما در باطن مقاصد شیطانی را منتقل می کنی. اگر بپرسی که بالاخره استاد بالاتر از شاگرد هست یا نه. در جواب می شنوی: حس بنده، مثل حس تحویلدار بانک است که هیچ مالکیتی در خود نسبت به میلیارد ها پول رد وبدل شده نمی بیند. عالم حقیقی خداست و ما تنها تحویلداریم.

-چلّه ی کینه روبی

گاهی فرد نسبت به افراد معمول اطرافش کینه دارد، گاهی نسبت به علمای ربانی و عرفا که بسیار خطرناک است. اگر بگوییم که اینچنین کینه ای که در ما موجود نیست باید پاسخ داد هنوز موقعیتش پیش نیامده که مثلا عالمی ربانی جلوی جمع حرف ناخوشایندی به ما بگوید. آنگاه می توان قضاوت کرد کجای کار هستیم.

گاهی هم فرد خدای ناکرده نسبت به خدا کینه دارد .آیه شریفه 37 سوره مبارکه محمد می فرماید : إِن یَسْلْکُمُوهَا فَیُحْفِکُمْ تَبْخَلُواْ وَ یخُرِجْ أَضْغَانَکم‏ (اگر [اموال‏] شما را بخواهد و به اصرار از شما طلب کند بخل مى‏ورزید، و کینه‏هاى شما را برملا مى‏کند.) اموال فقط پول نیست. هر آنچه برای فرد مهم است اموال و دارایی است.

قرار شد چهل روز بر زدودن کینه ها از دل هایمان تمرکز کنیم.

در گام اول فهرست کسانی را که کدورتی از آنها در دل داریم از ابتدای زندگی موشکافانه نوشتیم.

اکنون در گام بعدی در مقابل هر نام مشخص می کنیم کدام یک از کینه های ما خالصا برای خدا بوده است. معیار خلوص ما دو مرحله دارد. اولا ببینیم از چه جریانی این کینه پیدا شد و در مرحله دوم اینکه ببینیم آیا در برخورد های مشابه که با افراد مورد علاقه مان پیش آمده باز هم برای خدا کینه ای به دل گرفتیم یا چه بسا علاقه های فردی مانع آن بوده.

تا جلسه بعد روی این گام تمرکز می کنیم انشا الله.

والحمد لله رب العالمین

 ***

جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" روش های عملی محاسبه نفس"

مورخ 28 شهریور 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 7 مگابایت

---

مطالب مرتبط:

- احساس فقر و بیچارگی نسبت به قیامت، نقطه ی مرکزی تقوا

- صوت جلسات سیر و سلوک و نهج البلاغه حجت الاسلام نخاولی

- خلاصه جلسه ی 30 خرداد 1392 با سخنرانی استاد نخاولی + دریافت فایل صوتی

- خلاصه جلسه ی سیر و سلوک مورخ 6 تیر 1392 با سخنرانی استاد نخاولی + دریافت فایل صوتی

- تفکر و فرهنگ سرمایه داری ریشه ی همه ی خطاها است + دریافت فایل صوتی

درج این مطلب در سایت عمارنامه

صوت جلسات سیر و سلوک و نهج البلاغه ی استاد نخاولی

---

پست موقت;

صوت جلسات سیر و سلوک و نهج البلاغه ی استاد حجت الاسلام و المسلمین دکتر نخاولی

همانطور که سابقا وعده کرده بودیم، تعدادی از جلسات هفتگی حجت الاسلام و المسلمین مهدی نخاولی با موضوع سیر و سلوک قرآنی و همچنین تفسیر نهج البلاغه، که به دلایلی تاکنون توفیق بازنشر آنرا نداشته ایم، در این پست تقدیم نگاه اعزه ی گرامی میکنیم.

ضمن عرض پوزش از دوستانی که چه از طریق کامنت و چه از طریق پیامک و تماس پیگیر درج مطالب جلسات هفنه های گذشته بودند به اطلاع میرساند این پست به تدریج و پس از آماده شدن متن همه ی جلسات حذف گردیده، صوت و متن هر جلسه در پستی مجزا تقدیم جان شما دوستان عزیز خواهد شد.

خواهشمندیم با انتقادات و پیشنهادات خود و همچنین بیان توانمندی های خویش بمنظور همکاری با وبگاه گفتمان برتر، ما را در راه ترویج هرچه بیشتر معارف حقه ی توحیدی و الهی یاری نمایید.

برای دریافت فایل های صوتی جلسات به ادامه مطلب مراجعه کنید.

---

مطالب مرتبط:

- خلاصه جلسه ی 30 خرداد 1392 با سخنرانی استاد نخاولی + دریافت فایل صوتی

- خلاصه جلسه ی سیر و سلوک مورخ 6 تیر 1392 با سخنرانی استاد نخاولی + دریافت فایل صوتی

- تفکر و فرهنگ سرمایه داری ریشه ی همه ی خطاها است + دریافت فایل صوتی

کرامت ملکوتی؛ بی منّت و با محبت

---

گفتاری از حجت الاسلام شیخ مهدی نخاولی بمناسبت ایام مبارک دهه ی کرامت;

کرامت ملکوتی؛ بی منّت و با محبت

مظهر اسم کریم خدا
از نگاه اسلام بحث کرامت انسان باز می گردد به این که خداوند کریم است و در عالم وجود با اسما و صفاتش در موجودات تجلی کرده است، لذا همه ی موجودات مظهر کرامت خداوند هستند. کرامت برخورداری از آن صفت کریم خدا و در مورد انسان، همان شرافت وجودی است که جزء مباحث اسلامی هم هست. خداوند در قرآن می فرماید: ما بنی آدم را تکریم کردیم و برتری اش بخشیدیم «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً»
اصل این کرامت باز می گردد به روح آدم که «نَفَخْتُ فیهِ مِنْ روحی». انتساب خاص دارد به خداوند و به تبع آن، خلقت مادی او هم به سبب همراهی با روح، از کرامت برخوردار است و تجلی آن کریم بودن است. لذا جسد مسلمان مؤمن و به طور کلی جسد انسان احترام دارد. هرچند کرامت اصلی، همان کرامت روح است.

از کرامت طبیعی تا کرامت  ملکوتی
بر این اساس دو سطح از کرامت وجود دارد: کرامت طبیعی و کرامت ملکوتی. حال اگر بخواهیم کرامت انسان پاس داشته شود، تکریم در هر دو حوزه باید تحقق پیدا کند. در حوزه ی کرامت طبیعی، تکریم انسان ها عبارت است از برآورده شدن نیازهای جسمی آن ها، آن هم به صورت آبرومندانه و همراه با احترام. تأمین نیازهای زندگی، نیاز به ازدواج، نیاز به شغل، نیاز به امنیت و... از این دسته اند. لذا اگر حکومتی بخواهد مردمش را تکریم کند، باید این نیازها را تأمین کند بدون آن که مردم به حد اضطرار برسند و برای آن آبرو صرف کنند.
در حوزه ی کرامت ملکوتی تأمین نیازهای معنوی مدنظر است، به همین خاطر خداوند می فرماید: بخوان به نام پروردگار اکرم خود، نادانسته های تو را با قلم به تو آموخت... «اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ، الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ، عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ»؛ یعنی تجلی اکرم بودن خداوند تأمین نیازهای معرفتی است. نیازهای آموزشی، نیازهای ایمانی و... هم از این نوع به شمار می روند و اگر این ها تأمین نشود، کرامت روح انسان دچار خلل می شود. لذا بصیرت دادن، حفظ حرمت اختیار انسان ها، حفظ حرمت انتخاب افراد و... از مبانی تکریم روحی آن هاست.
امام کریم
تمام این نیازها برای رشد افراد لازم است و امام مسؤول تأمین و فراهم نمودن آن هاست. به همین خاطر می بینید که حس افراد نسبت به امام مثل حس آن ها نسبت به یک پدر مهربان است. همان «الوالد الشفیق» (پدر دلسوز) که امام رضا علیه السلام فرمودند. پدر چگونه فرزندانش را تکریم می کند؟ وقتی که به آن ها غذا می دهد یا بچه ها را برای آموزش به مدرسه می فرستد و نیازهایشان را آبرومندانه تأمین می کند، سرشان منت نمی گذارد. شما وقتی پولی از پدرتان می گیرید، احساس شکستگی نمی کنید و خیلی برای شما سخت نیست ولی اگر بخواهید از فرد دیگری بگیرید، سخت است. پس اساس تکریم، حس محبت است. وقتی محبت باشد، نیاز را طوری برآورده می کند که انسان احساس شکست پیدا نمی کند. همان طور که خداوند چنان نعمت می دهد که ما اصلاً احساس بدهکاری به او نمی کنیم. همین خصلت در امام هم وجود دارد. کیفیت زیارت برمی گردد به حالت قلبی انسان نسبت به امام. و اگر آن حس محبت بین ما و امام حاکم باشد، زیارت ما هم ارتقا پیدا می کند.
گفتگو از : مصطفی لشکری

منبع: ویژه نامه ی دهه ی کرامت _ پورتال امام رضا علیه الاسلام

---

مطالب مرتبط:

- معرفی حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی نخاولی

- معرفی جلسات سیر و سلوک قرآنی

درج این مطلب در سایت عمارنامه

 

تفسیر نهج البلاغه | حب الدنیا رأس کل خطیئه

 

---

فرهنگ و تفکر سرمایه داری و دنیاپرستی ، سرمنشاء و علت العلل همه ی خطاها و بدی هاست.

غروب 5 شنبه 6 تیرماه 1392، همچون هفته های گذشته، مسجد مقبره ی مشهد میزبان هیئت جوانان مکتب الرضا ^{علیه السلام} و حجت الاسلام و المسلمین مهدی نخاولی بود.

در این جلسه که آخرین سخنرانی حضرت استاد در این هیئت قبل از تشرف به حج عمره بود، مباحثی همچون ضرورت نیروسازی برای انقلاب جهانی حضرت مهدی ^{عجل الله تعالی فرجه}، مؤلفه های فرهنگ وحیانی، تأثیرات مخرب تفکر و فرهنگ سرمایه داری بر زندگی فردی و اجتماعی و... مطرح گردید.

اهم موضوعات مطروحه اینچنین بود:

•        بهترین نعمت، نعمت هدایت است همراه با حکومت است.
•        هدف گیری اسلام، تشکیل حکومت جهانی است.
•        احیای فرهنگ وحی، هدف اصلی تشکیل حکومت اسلامی
•      اعمال و رفتار، شاخص سنجش باورها
•      فرهنگ را عوض کن، نظام براحتی عوض خواهد شد!
•      ترویج فرهنگ سرمایه داری و تجمل گرایی باعث شد خداوند قارون را اعدام کند!
•      تفکر و فرهنگ سرمایه داری ریشه ی همه ی خطاها است.

خلاصه ی متن بیانات و همچنین فایل صوتی این جلسه  در ادامه مطلب قابل دریافت میباشد.

اختصاصی/بازدیدعلامه مصباح یزدی ازموسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام مشهد

---

 

 

عصر روز یکشنبه 9 تیرماه 1392 موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام میزبان فیلسوف برجسته، عالم بصیر، مطهری زمان حضرت علامه آیت الله مصباح یزدی ^{دامت برکاته} بود.

این دیدار در فضایی گرم و صمیمی و با حضور برخی از علمای برجسته ی حوزه ی علمیه ی مشهد و همچنین فضلا و محققین این مؤسسه در سالن اجتماعات مؤسسه و بمنظور آشنایی بیشتر حضرت علامه با فعالیت ها و محصولات و همچنین ایجاد زمینه ی همکاری های علمی پژوهشی بین موسسه امام خمینی(ره) و موسسه مطالعات راهبردی برگزار شد.

برای مطالعه ادامه گزارش و همچنین دریافت کلیپ ها و فایل صوتی سخنرانی حضرت علامه مصباح و حضرات آقایان حجج الاسلام دعایی و واسطی به ادامه مطلب مراجعه بفرمایید.

---

بازنشر این مطلب در سایت موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام

+ معرفی حجت الاسلام شیخ عبدالحمید واسطی

سیر و سلوک قرآنی | انجام وظایف، تنها مسیر قرب الی الله

---

حرکت به سمت خدا صرفا با انجام وظایف و تکالیف ممکن خواهد بود

جلسه ی این هفته ی سیر و سلوک قرآنی، در ادامه ی مبحث محاسبه و با توزیع برگه ای با عنوان خود ارزیابی در بین حضار آغاز گردید.

اهم مباحث این جلسه عبارتند از:

• اهمیت و روش خودارزیابی
• توجهات ماه رمضان

جلسه سیر و سلوک قرآنی با موضوع

" حرکت به سمت خدا صرفا با انجام وظایف و تکالیف ممکن خواهد بود "

جلسه مورخ 6 تیر 1392

دریافت فایل صوتی با حجم 10 مگابایت