گفتمان برتر

شب شانزدهم | اعجاز موسیقایی قرآن

خلاصه ای ازنکات مطرح شده
توسط حجت الاسلام نخاولی در شب شانزدهم رمضان المبارک 1435  مورخ 23 تیرماه 1393

خداوند، هم فصاحت و بلاغت قرآن را در اوج قرار داد و هم یک ویژگی جذّاب دیگری در آن قرار داده که موسیقی قرآن است . این مقوله کم تر مورد توجه قرار گرفته در حالی که در ادراک خدایی بودن یک مقوله فوق العادست .

سه  دسته کلی وجوه اعجاز

 1) حیطه و محور محتوای قرآن که اصل اعجاز همین است 2) اعجاز در حیطه و محور الفاظ قرآن که همان فصاحت و بلاغت است 3) محور رابطه و هماهنگی لفظ و معنا که همان اعجاز موسیقایی قرآن است که یک باب وسیع در شناخت خدایی بودن قرآن باز می کند . چون موسیقی در غرب مورد توجه بوده، بُعد موسیقی قرآن در مستشرقین خیلی مورد توجه واقع شده و آن ها به این موضوع پرداختند. مثلا جذابیت موسیقی قرآن را چندین نفر مورد توجه قرار داده اند؛ از جمله آربری یکی از مترجمین قرآن به زبان انگلیسی، که کتاب «تعبیری از قرآن»ِ او دارای دو مقدمه است که دکتر محمد جواد سهلانی این دو مقدمه را یک جا چاپ کرده که بسیار خواندنی است. کتاب دیگری هم به نام «خدمت و خیانت مترجمین قرآن» نوشته ایشان است. خودشان متخصص موسیقی هستند و در کتابشان می گویند: قرآن یک سمفونی غیرقابل تقلید است و می گوید من شیفته این سمفونی و آهنگ های قرآن شدم و مسحور آهنگ های قرآنیم.

در عربستان بلاغت گسترش عمومی داشت. سید قطب تفسیری دارند به نام «فی ضلال القرآن» در آنجا یا در کتاب« التصویر الفنی فی القرآن» که به نام آفرینش هنری در قرآن چاپ شده می گوید: در جریان مکه که افراد شیفته تلاوت پیامبر می شدند اصلا اختصاص به عرب آشنا به زبان ندارد، چون یک موسیقی ملکوتی جریان دارد که خود به خود، نفوس را جذب می کند. عمده این جذب مربوط به موسیقی قرآن است و جذب اول در موسیقی قرآن صورت می گیرد. او می گوید روزی سوار کشتی بودیم و به یک کشور اروپایی می رفتیم و من از ناخدا خواهش کردم که چون ما یک گروه مسلمان هستیم و در جمعه مناسک خاص خودمان را داریم اگر اشکالی ندارد ما در عرشه عبادت خود را انجام دهیم . ناخدا موافقت کرد و ما به نماز جمعه ایستادیم. سایر سرنشینان کشتی که غیر مسلمانِ عمدتا غیر عرب زبان بودند ما را نگاه می کردند. بعد از تمام شدن، بعضی از آن ها، دور ما را گرفتند و گفتند این ها چه بود که شما می خواندید؟ نغمه های خاصی داشت که دل های ما را تکان می داد. گفتند که من خطبه ها را مجددا می خوانم و شما بگویید منظورتان کدام قسمت است و شروع به خواندن کردند. هر جا به قرآن می رسیدند، می گفتند همین جا را می گوییم. موسیقی در کل جذاب است. موسیقی معنوی، حلال و جذاب و ارتقا دهنده است و موسیقی حرام، زمین زننده و جذاب است. همه گناهان جذاب هستند چون اگر جذبه و حلاوت نداشتند کسی گناه انجام نمی داد. اگر کسی اهل فصاحت و بلاغت هم نباشد و غیرعرب و ناآشنا به زبان عرب هم باشد، با موسیقی منقلب می شود بنابراین آن حرف که چون آن ها متخصص بلاغت بودند پس قرآن عربی و معجزه به صورت کتاب آمد قابل پذیرش نیست. آربری می گوید: موسیقی قرآن، انسان را به ملکوت می کشاند.

 معجزه رسول اکرم چیست؟

مشهور این است که معجزه پیامبر، قرآن است. در حالی که پیامبر سه معجزه دارند. اول نفس نبی که هر نبی معجزه است و خودش بزرگترین آیت است و دوم محتوای دعوت نبی که معجزه می باشد. با این دو، حجت تمام است و نیاز به معجزه سوم نیست. به همین خاطر حضرت نوح بااینکه اولین پیامبر اهل شریعت است و در آنجا نیاز بیشتری به معجزه حسی هست، خدا به او معجزه حسی نداده و گفته است کافی است. این فرد و این هم محتوا .

اسلام به خاطر ویژگی خاصی که دارد، ویژگی خاص دین و ویژگی خاص رسول اکرم، علاو ه بر این دو تا سه معجزه خاص دارد اولین معجزه خاص قرآن است ، دومین معجزه خاص ، معجزه ارهاص ( یعنی معجزات پیش قراول؛ آنچه قبل از آمدن نبی به وقوع می پیوندد که مردم را متوجه یک حادثه و یک جریان بزرگ بکند) بعضی از این معجزات ارهاصی مثلا اینکه آتشکده فارس خاموش شد ، طاق کسری فروریخت ، دریاچه ساوه خشک شد ، در واقع ظاهر شرک و ظلم به تلاطم کشیده شد . این ها را تاریخ گزارش می دهد اما چیزی که در قرآن آمده است بالاتر از این هاست با تولد رسول اکرم ملکوت تغییر کرد ، جنی ها می توانستند از آسمان بالاتر از عالم مثال بروند و خبر بیاورند و با اخباری که داشتند مردم را گول بزنند. با تولد رسول اکرم درهای آسمان بر شیاطین بسته شد که این گزارش را خدا در سوره جن آورده است :

«وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَساً شَدِیداً وَ شُهُباً »و اینکه ما آسمان را جستجو کردیم و همه را پر از محافظان قوّی و تیرهای شهاب یافتیم! ﴿الجن‏، 8﴾

حضرت عیسی؛ معجزه ارهاصی رسول الله

اوضاع کل نظام هستی عوض شد، اما معجزه ارهاصی دیگر رسول اکرم حضرت عیسی ^{علیه السلام} است.

چه انگیزه ای هست که حضرت عیسی بدون پدر به دنیا بیاید؟ خدا که برای تنوع، کاری انجام نمی دهد. حتما حکمتی عظیم در کار است. حضرت عیسی معجزات شدیدی دارند. علاوه بر اینکه وجود خود حضرت عیسی معجزه است. وقتی مردم آمدند که حضرت مریم را سرزنش کنند، حضرت اشاره فرمود به عیسی یک روزه که با او صحبت کنید این ها عصبانی تر شدند.

«یَا أُخْتَ هَارُونَ مَا کَانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ مَا کَانَتْ أُمُّکِ بَغِیّاً »ای خواهر هارون! نه پدرت مرد بدی بود، و نه مادرت زن بد کاره‌ای!!»  ﴿مریم‏، 28﴾

«فَأَشَارَتْ إِلَیْهِ قَالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کَانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیّاً »(مریم) به او اشاره کرد؛ گفتند: «چگونه با کودکی که در گهواره است سخن بگوییم؟!»  ﴿مریم‏، 29﴾

در اینجا حضرت عیسی دو معجزه دارد :

1-     بدون پدر به دنیا آمده است.

2-     بچه یک روزه در گهواره صحبت های ملکوتی می کند نه صحبت های عادی.

خداوند ادامه این داستان را ذکر نکرده که آن ها در مقابل سخن حضرت عیسی چه گفتند؟ به مقداری پاسخ کوبنده بوده است که بَعدی ندارد. چرا حضرت عیسی و این همه معجزه؟ چرا ده پیغمبر قبل از پیامبر این همه معجزه نداشتند؟ بلافاصله پیغمبری که قبل از پیامبر است با این همه معجزه!؟ به هر کسی به تناسب کاری که می خواهد بدهد یک نشانه می دهند برای مثال من می خواهم به شما بقبولانم که هوا گرم است. دیگر نیازی به معجزه ندارم. اما اگر بخواهم به باور شما بقبولانم که هوا خنک شده باید چیزی بگویم که مثلا در اردبیل هوا سرد است و قسمی بخورم. اما اگر بخواهم بگویم در شهر کناری برف آمده است با قسم هم ممکن است باور نکنید. پس باید مثلا عکس یا فیلمی بیاورم.

حضرت عیسی در متن انبیا بوده است و مردم با فرهنگ وحی آشنا هستند. حضرت موسی معجزات خود را برای قبطیان(فرعون و اطرافیانش) می آورد. بنی اسرائیل که با حضرت موسی همراه شده بودند. اولا اینکه حضرت عیسی در متن نبوت  و تشریع است ثانیا اتفاقا حضرت عیسی حرف جدیدی نیاورد و شریعتش شریعت جدیدی نیست آیا این همه معجزه با او تناسب دارد ؟خودش می گوید :

«وَ مُصَدِّقاً لِمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَ لِأُحِلَّ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی حُرِّمَ عَلَیْکُمْ وَ جِئْتُکُمْ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُونِ‌«و آنچه را پیش از من از تورات بوده، تصدیق می‌کنم؛ و (آمده‌ام) تا پاره‌ای از چیزهایی را که (بر اثر ظلم و گناه،) بر شما حرام شده، (مانند گوشت بعضی از چهارپایان و ماهیها،) حلال کنم؛ و نشانه‌ای از طرف پروردگار شما، برایتان آورده‌ام؛ پس از خدا بترسید، و مرا اطاعت کنید! ﴿آل‏عمران‏، 50﴾

لِأُحِلَّ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی حُرِّمَ عَلَیْکُمْ : چون خدا بنی اسرائیل را مجازات کرد و بعضی چیزها را که برایشان حلال بود حرام کرد .

«فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ طَیِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیراً »بخاطر ظلمی که از یهود صادر شد، و (نیز) بخاطر جلوگیری بسیار آنها از راه خدا، بخشی از چیزهای پاکیزه را که بر آنها حلال بود، حرام کردیم. ﴿النساء، 160﴾

پس حضرت عیسی چه کار کرده است که پیامبراولوالعزم شده است؟ پیامبران اولوالعزم پیامبرانی جهانی هستند ، پیامبران جن و انسی هستند . اولا اینکه در متن شرایع بوده است ثانیا شریعت جدیدی که بخواهد مقاومتی در مقابلش باشد نیست ثالثا چیزی که تازه باشد نیاورده است. برای چنین شرایطی این همه معجزه و با این شدت ؟!! ظاهرا چیز دیگری باید در میان باشد. اسم کتاب حضرت عیسی انجیل شده است. انجیل یعنی بشارت. بشارت به چه کسی و به چه چیزی؟ حضرت عیسی چه مژده ای می خواهد بدهد؟ جریان رسول اکرم از زمان حضرت آدم مورد تبلیغ انبیا قرار گرفت. از خود حضرت آدم، ادریس، نوح و ... هرچه نزدیک تر می شده به دوران پایان تاریخ و رسول اکرم این تبلیغ و گزارش شدید تر می شده است. زیرا محور تقسیم تاریخ رسول اکرم است ما تاریخ را بر اساس عصر حجر، آهن و ... تقسیم می کنیم. خدا می فرماید بشر دو دوره داشته اولین و آخرین که معیارش هم مبعث رسول اکرم است.

«هذَا یَوْمُ الْفَصْلِ جَمَعْنَاکُمْ وَ الْأَوَّلِینَ‌ » (و به آنها گفته می‌شود:) امروز همان روز جدایی (حق از باطل) است که شما و پیشینیان را در آن جمع کرده‌ایم! ﴿المرسلات‏، 38﴾

همه اولین آمدند تا آخرین را عرضه کنند. در کتاب حضرت موسی آنقدر از پیامبر گفته شده که گویی نقاشی پیامبر در این کتاب کشیده شده است. به طوری که یهودی اگر ببیند پیغمبر را می شناسد. «الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِیقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ‌ »

کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده‌ایم، او [ پیامبر] را همچون فرزندان خود می‌شناسند؛ (ولی) جمعی از آنان، حق را آگاهانه کتمان می‌کنند! ﴿البقرة، 146﴾

جالب است که خود مسیحی ها می گویند عیسی پسر خداست نه پیامبر خدا. او را بشر نمی دانند بنابراین قائل به داشتن کتاب برای حضرت عیسی نیستند. خدای پسر آمد به زمین مردم او را به صلیب کشیدند پس از سه روز که به صلیب کشیدند او را دفن کردند و بعد از گذشت سه روز قبر خراب شد و او به آسمان رفت. بنابراین اگر کسی خدا باشد کتاب ندارد خدا که برای خودش کتاب نمی نویسد. پس انجیل ها چیست؟ شرح حال حضرت عیسی است. سیره های حضرت عیسی که توسط شاگردانش نوشته شده است. شاگردان مستقیم و غیر مستقیم حضرت عیسی، سیره او و تعالیمش را نوشتند. حدود صد کتاب به قول خودشان در سیره حضرت عیسی نوشته شده اما همه این ها اسم مشترک کتاب البشاره( انجیل) را دارند. مثلا کتاب البشاره برنابا،یوحنا و ... . گویی حضرت عیسی در یک کلمه خلاصه می شود (بشارت). حضرت عیسی در سوره صف خودشان را این گونه معرفی می کنند(سوره صف جریان تقابل مؤمنین با کفار خصوصا کفار کتابی را بیان می کند) :

«وَ إِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقاً لِمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هذَا سِحْرٌ مُبِینٌ‌ » و (به یاد آورید) هنگامی را که عیسی بن مریم گفت: «ای بنی اسرائیل! من فرستاده خدا به سوی شما هستم در حالی که تصدیق‌کننده کتابی که قبل از من فرستاده شده [= تورات‌] می‌باشم، و بشارت‌دهنده به رسولی که بعد از من می‌آید و نام او احمد است!» هنگامی که او [= احمد] با معجزات و دلایل روشن به سراغ آنان آمد، گفتند: «این سحری است آشکار»!  ﴿الصف‏، 6﴾

حضرت عیسی، کار اولشان مصدق بودن تورات و کار دومشان معرفی کردن پیامبر است. چرا عیسی را کشتند؟ علمای بنی اسرائیل شور کردند که او را بکشند. آن ها با کار اول حضرت عیسی مشکل نداشتند. با کار دوم حضرت عیسی مشکل داشتند.

حضرت عیسی می فرماید برای این دو کارم بینات روشن آوردم.( فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هذَا سِحْرٌ مُبِینٌ‌ )

آن کسی که سر کفالت مادرش دعوا بود : «ذلِکَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیْبِ نُوحِیهِ إِلَیْکَ وَ مَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یُلْقُونَ أَقْلاَمَهُمْ أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ وَ مَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یَخْتَصِمُونَ‌ » (ای پیامبر!) این، از خبرهای غیبی است که به تو وحی می‌کنیم؛ و تو در آن هنگام که قلمهای خود را (برای قرعه‌کشی) به آب می‌افکندند تا کدامیک کفالت و سرپرستی مریم را عهده‌دار شود، و (نیز) به هنگامی که (دانشمندان بنی اسرائیل، برای کسب افتخار سرپرستی او،) با هم کشمکش داشتند، حضور نداشتی؛ و همه اینها، از راه وحی به تو گفته شد.)  ﴿آل‏عمران‏، 44﴾

اولین معجزه رسول اکرم 600 سال قبل از ایشان آمده است. آن ها همه معجزات مقدمی و پیشوازی پیامبر بودند.(خود حضرت عیسی و معجزاتشان)

دو آیت محوری رسول خدا

 قرآن می گوید پیغمبر دو آیت دارد در سوره رعد می فرماید کفار از پیغمبر طلب معجزه می کردند :«وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ کَفَى بِاللَّهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ‌ »آنها که کافر شدند می‌گویند: «تو پیامبر نیستی!» بگو: «کافی است که خداوند، و کسی که علم کتاب (و آگاهی بر قرآن) نزد اوست، میان من و شما گواه باشند!» ﴿الرعد، 43﴾

چه زمانی کفار این سخن را می گویند؟ زمانی که تازه ادعای پیغمبری می کند.

چند نکته:

1-     این آیه تاریخ نزولش در خودش ثبت است. چون فعل مضارع به کار رفته است. یعنی زمان نزول آیه منطبق بر زمان همین حادثه است و بحث روز است.

2-     موضوع این حادثه این است که شما پیامبر نیستید چون دلیل و آیت و معجزه نیاوردید. این بحث داغی که نقل مجالس روز است . یعنی به طور رسمی پیامبر هنوز معجزه ای را ارائه نکرده اند. باید سال ابتدای دعوت علنی باشد و اگر کتاب های تاریخ قرآن و روایات و تاریخی که می گوید سوره ها چه زمانی نازل شده هم نبود (اواخر سال سوم و اوایل سال چهارم) باز هم تاریخ نزول روی خود آیه ثبت است. پس این اولین باری است که می خواهد آیت اسلام را مطرح کند که معجزه پیغمبر چیست و هنوز مطرح نشده است.

اولین سؤال درباره مدعی نبوت این است که دلیلت چیست؟ و این اولین سؤال بحث داغ روز است. چرا؟ چون تازه این ادعای نبوت به گوششان خورده و اولین واکنش را به خودشان گرفته اند. می فرماید :

(قُلْ کَفَى بِاللَّهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ‌)

یعنی برای کسی که اندکی عقل داشته باشد این دو معجزه به طور تام کفایت می کند. دو دلیل برایشان رو کن :

1-      قُلْ کَفَى بِاللَّهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ

2-      وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ‌ (یک شاهد انسانی را خدا در کنار خودش قرار داده است)

خدا شاهد است یعنی چه؟ مخاطب کافر است کسی که می گوید تو شاعر و ساحر و مجنون هستی. شاعر که در فرهنگ ما توهین نیست. چرا به پیامبر می گفتند شاعر؟ چون در فرهنگ آن ها شاعر تحت تأثیر جن است و معتقد بودند جن ها القا می کنند.

به این ها می گوید این دو کافی است. برای کافر وقتی می خواهد دلیل بیاورد. دلیل عقلی می آورد که عقلش قانع شود. دلیلی فارغ از خودش و با عدم حواله به غیب.

خدا چگونه شهادت می دهد که حجت تمام شود؟ قرآن.

دلیل اول هم اعجاز قرآن است. پیامبر می گوید در این کتاب است که من پیغمبر خدایی معرفی شدم. شما اگر این کتاب را قبول ندارید که خدایی است؛ من یک نفری آن را آورده ام.  شما همگی باهم بیاورید.

«فَإِنْ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَکُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لاَ إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ‌ » و اگر آنها دعوت شما را نپذیرفتند، بدانید (قرآن) تنها با علم الهی نازل شده؛ و هیچ معبودی جز او نیست! آیا با این حال، تسلیم می‌شوید؟ ﴿هود، 14﴾

درباره اینکه این شاهود کیست در جلسه آینده گفتگو می کنیم.

والحمد الله ربّ العالمین

سخنرانی حجت الاسلام نخاولی با عنوان برترین نشانه

شب شانزدهم رمضان المبارک 1435 - 23 تیرماه 1393

دریافت فایل صوتی با حجم 14 مگابایت

 ویژه نامه فاخر رمضان المبارک 1435

شماره شانزدهم

مؤسسه فرهنگی راه حق، مجموعه ای است با هویت کاملا مردمی و بدون هیچ گونه وابستگی به سازمان ها و نهاد های دولتی که هزینه های امور جاری و فعالیت های فرهنگی تبلیغی خویش را از مجرای مشارکت های مردمی و همچنین تولید و توزیع محصولات فرهنگی فاخر تأمین می کند.

لذا خواهشمند است در صورت تمایل، بمنظور جبران هزینه های طراحی و تولید این نشریه، توانمندسازی مجموعه در راستای تولید و توزیع حداکثری محصولات فاخر و تقویت و تثبیت زیرساخت های حوزه ی نشر مکتوبات حجت الاسلام نخاولی، در قبال دریافت این فایل مبلغی را به دلخواه از این درگاه پرداخت نمایید.

درگاه پرداخت آنلاین وبگاه گفتمان برتر